Beroving onder
bedreiging
Karei Numan
Dat Schagen van oudsher een cen
trale functie bekleedde als markt
plaats en mede daardoor uitgroei
de tot een centrum voor ambach
telijke bezigheden is bekend. De
vestiging van de heer van Schagen
in zijn slot in dezelfde plaats ver
sterkte die centrale positie alleen
maar, of bracht die deels tot
stand.
De bevolking van Schagen is weer
aan het afnemen, de achttiende
eeuw met zijn langzame landelij
ke verval zal zich ongetwijfeld
hebben aangekondigd, het aantal
geboortes neemt af, het aantal
mensen dat naar Schagen toe
komt, wordt geringer. Het kasteel
en de functie ervan neemt in
bouwvalligheid toe en in beteke
nis af.
Toch, in zo'n plaats, waar vrij veel
mensen woonden, gebeurde
natuurlijk van alles en nog wat.
Zo stuitte ik, op zoek naar voorva
deren, op een notariële akte,
opgemaakt door notaris Pieter
van der Beeck. Hij deed dat op ver
zoek van de baljuw en schout
Jochen van der Hofstede, op 24
oktober 17x1. Die akte vond ik in
het Regionaal Archief Alkmaar
(inventarisnummer 4587, akte
186) speurend naar gegevens
betreffende ene Cornelis Harcks.
Er is meer dan een Cornelis
Harcks, maar een ervan is een
rechtstreekse voorvader van me.
Het is niet onmogelijk dat het gaat
om deze Cornelis Harcks. Pas dus
maar op.
Jan Jacobs Camper, oud omtrent
59, wonend aan de Lagedijk (hij
woont er tijdelijk blijkens de akte;
is hij seizoenwerker/landarbeider
en komt uit Krabbendam?) en
Pieter Adriansz, oud 40 jaar, die
naarvan justitie in Barsingerhorn
vertellen het volgende verhaal, dat
er niet om liegt.
Eerst Jan Camper, die naar hij zich
herinnert "morgen drie weken gele
den, de 4e october uan deze maand -
immers tijdens de Crabbedamse kermis
- 's avonds ten huize uan Cornelis
Soldaet op het Noord was. Daar maren
ook Cornelis Harcsz en Claes Keijser
aanwezigdie beide in deze plaats
tuonen. Hij had op hun aandringen een
borrel gedronken en door hen gedwon
gen daarvoor twee stuivers betaald (die
hij in hun bijzijn uitzijn beurs had
genomen waarin zesgulden zat). Zoals
de vrouw van Cornelis Soldaet hem
later vertelde, hadden Cornelis Harcsz
en Claes Keijser toen hij zijn geld uit
zijn zak had gehaald, elkaar toege
knikt. Toen hij over achten vertrokken
was en de huizen aan het Noord achter
zich had gelaten, zag hij genoemde
Cornelis Harcsz snel achter zich aan
komen. En toen hij hem vroeg wat er
aan de hand was, verkocht deze hem
zonder iets te zeggen een geweldige
dreun, zodat hij voorover op de weg
viel. Daar een tijdje gelegen hebbend
kwam hij overeind en miste een fles met
kruiden en zijn genoemde beurs met
ongeveer zes gulden aan geld erin. En
ook Cornelis Harcsz was verdwenen,
Bij de poort van
het adellijk huis
bleek de ene
Laurens Kuijper en
de andere Pieter
Harcsz te zijn.
Aquarel C. Bok
(detail).
3