Een bijzondere preekstoel De katholieken van Schagen kerkten eeuwenlang in de parochiekerk die stond in het midden van het 'Marktveld'. In 1572 verloren zij echter als gevolg van de Reformatie de kerk die toen in handen kwam van de calvinisten. De Neder Duits Gereformeerde Godsdienst werd staatsgodsdienst. Aanhangers van andere religies behielden hun gewetensvrijheid, maar het houden van openbare godsdienstoefeningen was hun verboden. De katholieken lieten zich echter door dit verbod niet weerhouden. Zij kwamen bijeen in zogenaamde schuilkerken. Dit waren woonhuizen en boerenschuren die tijdelijk werden ingericht om de mis te kunnen vieren. Dikwijls waren deze bidplaatsen voorzien van vernuftige inrichtingen, die de priester het vluchten en de gastheren het camoufleren van de kerkmeubelen, speciaal het altaar, mogelijk maakten. Binnen Schagen werd er rond 1600 gekerkt in de woning van een zekere Elisabeth op de Loet en een woning aan de Nieuwstraat die dan ook Papenstraat werd genoemd. Vermoedelijk was heel Schagen op de hoogte van het bestaan van deze samenkomsten, maar zolang er onopvallend gekerkt werd had niemand er problemen mee. In het liberale Schagen ondervonden de katholieken dus niet veel tegenstand. Dit was mede te danken aan de heer van Schagen die katholiek was. Hij wendde zijn invloed aan om de katholieken te beschermen tegen al te ijverige overheidsdienaren. Deze deden wel eens een inval na klachten van felle antipapisten. De betrokkenen kregen dan een boete, waarmee de kous af was. Een eigen kerkgebouw In 1648 erfde het kerkbestuur uit de boedel van Mr. Albert Frans Rijp, een advocaat, een huis aan de lage zijde van de huidige Gedempte Gracht (rijwiel handel Boersen). De pastoor ging hier wonen en ging hier voor inde godsdienst oefeningen. In de volksmond gaat het verhaal dat deze woning via een onder grondse gang verbonden was met het slot. Bij een inval zou de priester dan via deze weg een veilig heenkomen kun nen vinden. Tevens bood het de heer de mogelijkheid ongezien de kerkdienst bij te wonen. Het klinkt spannend, maar berust ongetwijfeld niet op waarheid. Veel van de huizen aan de Gracht en op de Markt waren voorzien van kelders, zo ook deze woning. Mogelijk is dat de kelder via een gang verbonden was met die van het naastliggende pand zodat via deze weg de priester kon vluchten. Na de renovatie zal Christoffel weer onder de preekstoel staan. Advocaat Rijp was niet de enige die de kerk steunde. Andere gegoede Schagenaars waaronder de familie Van der Meer schonken regelmatig geld. De giften werden gebruikt om een woon huis met erf aan de hoge zijde van de Gedempte Gracht te kopen. Dit huis dat stond op de plaats van de huidige kerk werd 'geappropieerd', zoals het in de taal van de officiële 'stukken heet, tot een 'vergaderplaats of kerken huijs' zoals in een akte uit 1737 staat. De 'Statie' zoals de schuilkerk genoemd werd, was een eenvoudig gebouw met het uiterlijk van een flinke boerenschuur. In 1733 werd pastoor Sibie in Schagen aangesteld. Petrus Sibij, zoals hij zelf zijn naam schrijft, was op 8 oktober 1700 geboren in Westzaan, en vermoe delijk gedoopt in de kerk van in 't Kalf, althans hij deed daar zijn eerste Mis. Zijn vader zou daar Mr. chirurgijn of apotheker zijn geweest. De naam Sibij, later Sibie, is vrij uniek voor Nederland en komt voornamelijk voor in de Zaanstreek. Van de 50 naamdragers in 1947, woonden er 37 in Noord-Holland. De niet onbemiddelde pastoor kocht uit eigen middelen een paar woningen naast het kerkgebouw. Op 14 februari 1735 kocht hij van Roelof Roelofs een 'huijsje, halve kamer en erve' voor 380,-, en op 26 mei van Claas Elberts Blocker voor ƒ300,- het ernaast liggende pand. Deze panden werden samengetrokken en dienden als pastorie. Korte tijd na deze aankopen verliet pas toor Sibie het huis aan de Hogezijde en betrok de nieuwe pastorie. Zijn vermogen stelde hem in staat te leven volgens zijn stand. Hij had een huishoudster en reed rond in een koets bespannen met een eigen paard. De matige inrichting van het kerkje zal hem een doorn in het oog zijn geweest. Hij spande zich in om het interieur te verbeteren. Hoe hij de financiën rond kreeg is niet bekend maar een feit is, dat hij kans zag de inventaris te verrijken met een nieuwe preekstoel. 18

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Kakelepost - Schagen | 2005 | | pagina 20