Een bijzondere preekstoel
De katholieken van Schagen kerkten eeuwenlang in de
parochiekerk die stond in het midden van het 'Marktveld'. In 1572
verloren zij echter als gevolg van de Reformatie de kerk die toen in
handen kwam van de calvinisten. De Neder Duits Gereformeerde
Godsdienst werd staatsgodsdienst. Aanhangers van andere religies
behielden hun gewetensvrijheid, maar het houden van openbare
godsdienstoefeningen was hun verboden.
De katholieken lieten zich echter door dit verbod niet
weerhouden. Zij kwamen bijeen in zogenaamde schuilkerken. Dit
waren woonhuizen en boerenschuren die tijdelijk werden ingericht
om de mis te kunnen vieren. Dikwijls waren deze bidplaatsen
voorzien van vernuftige inrichtingen, die de priester het vluchten
en de gastheren het camoufleren van de kerkmeubelen, speciaal
het altaar, mogelijk maakten.
Binnen Schagen werd er rond 1600 gekerkt in de woning van een
zekere Elisabeth op de Loet en een woning aan de Nieuwstraat
die dan ook Papenstraat werd genoemd. Vermoedelijk was heel
Schagen op de hoogte van het bestaan van deze samenkomsten,
maar zolang er onopvallend gekerkt werd had niemand er
problemen mee. In het liberale Schagen ondervonden de
katholieken dus niet veel tegenstand. Dit was mede te danken
aan de heer van Schagen die katholiek was. Hij wendde zijn
invloed aan om de katholieken te beschermen tegen al te ijverige
overheidsdienaren. Deze deden wel eens een inval na klachten van
felle antipapisten. De betrokkenen kregen dan een boete, waarmee
de kous af was.
Een eigen kerkgebouw
In 1648 erfde het kerkbestuur uit de
boedel van Mr. Albert Frans Rijp, een
advocaat, een huis aan de lage zijde van
de huidige Gedempte Gracht (rijwiel
handel Boersen). De pastoor ging hier
wonen en ging hier voor inde godsdienst
oefeningen. In de volksmond gaat het
verhaal dat deze woning via een onder
grondse gang verbonden was met het
slot. Bij een inval zou de priester dan via
deze weg een veilig heenkomen kun
nen vinden. Tevens bood het de heer de
mogelijkheid ongezien de kerkdienst
bij te wonen. Het klinkt spannend, maar
berust ongetwijfeld niet op waarheid.
Veel van de huizen aan de Gracht en op
de Markt waren voorzien van kelders,
zo ook deze woning. Mogelijk is dat de
kelder via een gang verbonden was met
die van het naastliggende pand zodat
via deze weg de priester kon vluchten.
Na de renovatie zal
Christoffel weer
onder de preekstoel
staan.
Advocaat Rijp was niet de enige die de
kerk steunde. Andere gegoede
Schagenaars waaronder de familie Van
der Meer schonken regelmatig geld. De
giften werden gebruikt om een woon
huis met erf aan de hoge zijde van de
Gedempte Gracht te kopen. Dit huis dat
stond op de plaats van de huidige kerk
werd 'geappropieerd', zoals het in de taal
van de officiële 'stukken heet, tot een
'vergaderplaats of kerken huijs' zoals in een
akte uit 1737 staat. De 'Statie' zoals de
schuilkerk genoemd werd, was een
eenvoudig gebouw met het uiterlijk van
een flinke boerenschuur.
In 1733 werd pastoor Sibie in Schagen
aangesteld. Petrus Sibij, zoals hij zelf
zijn naam schrijft, was op 8 oktober
1700 geboren in Westzaan, en vermoe
delijk gedoopt in de kerk van in 't Kalf,
althans hij deed daar zijn eerste Mis.
Zijn vader zou daar Mr. chirurgijn of
apotheker zijn geweest. De naam Sibij,
later Sibie, is vrij uniek voor Nederland
en komt voornamelijk voor in de
Zaanstreek. Van de 50 naamdragers in
1947, woonden er 37 in Noord-Holland.
De niet onbemiddelde pastoor kocht uit
eigen middelen een paar woningen naast
het kerkgebouw.
Op 14 februari 1735 kocht hij van Roelof
Roelofs een 'huijsje, halve kamer en erve'
voor 380,-, en op 26 mei van Claas
Elberts Blocker voor ƒ300,- het ernaast
liggende pand. Deze panden werden
samengetrokken en dienden als pastorie.
Korte tijd na deze aankopen verliet pas
toor Sibie het huis aan de Hogezijde
en betrok de nieuwe pastorie.
Zijn vermogen stelde hem in staat te
leven volgens zijn stand. Hij had een
huishoudster en reed rond in een koets
bespannen met een eigen paard.
De matige inrichting van het kerkje zal
hem een doorn in het oog zijn geweest.
Hij spande zich in om het interieur te
verbeteren. Hoe hij de financiën rond
kreeg is niet bekend maar een feit is, dat
hij kans zag de inventaris te verrijken met
een nieuwe preekstoel.
18