in Schagen
De schaal waarbinnen we leven lijkt
wereldomvattend, de schaal die we aan
kunnen is in ieder geval kleiner. We
wonen in een groot kasteel, maar we ken
nen er maar een paar kamers van, name
lijk die waarin we daadwerkelijk leven en
dat is soms al moeilijk genoeg.
Toen mijn ouders in 1956 besloten in
Schagen te gaan wonen, wist ik niet dat
ik "terugkwam" bij of in de buurt van een
paar haarwortels van mijn stamboom,
waarvan de overige in Friesland,
Gelderland en bijna heel Noord-Holland
te vinden zijn. Uiteindelijk ben ik niet
meer of minder dan een allochtoon,
zowel via Friesland als via Gelderland
afkomstig uit Duitsland van hanneke-
maaiers tot, (lappies)poepen, van zilver
smeden tot papiermakers.
Doordat ik naar Schagen kwam en deed
wat ik deed, ontmoette ik mijn vrouw en
uit de gegevens blijkt dat zij vooral uit
heel veel Noord-Hollanders is ontstaan,
maar een belangrijke wortel van haar
stamboom is eveneens afkomstig uit
Duitsland, uit de buurt van Osnabrück
(Osnabrugge).
Toeval maar ook en vooral verbindingen
door hun bezigheden en de eigen kring
brengen mensen ertoe te trouwen en kin
deren te krijgen. Wie de geschiedenis van
Schagen door die bril bekijkt, wie kwa
men er wonen en waarom, wie trokken er
weg en waarom, welke families bleven er
eeuwenlang wonen en waarom, komt tot
geen andere conclusie dan dat het lot van
het toeval (grapje) zijn werk deed. Wat
telt is, wat een stad of dorp biedt aan
bestaansmogelijkheden, aan verschei
denheid van beroepen dus. Mensen wil
len kunnen leven en als het kan met rust
gelaten wordenDan zorgen ze zelf wel
voor de nodige onrust en problemen en
dat Ieren ze niet at: door geen enkele
geschiedenis.
Hendrik Gerrits Weeland woonde en
werkte in Schagen. Hij is geboren in
1700, trouwde, kreeg kinderen, en trouw
de na het overlijden van zijn vrouw voor
de tweede maal. Vaak was zo'n huwelijk
wat nu een levensverzekering is, je kon je
er samen makkelijker doorheen slaan
dan alleen. Hij verwekte in dat tweede
huwelijk geen kinderen meer. Hij kocht
een huis aan het Noord, verkocht dat,
kocht een ander huis, verkocht ook dat
en woonde tenslotte in de Papenstraat
(Nieuwstraat), met een kont vol schul
den. Een en ander werd bij en met zijn
dood in april 1762 vereffend, o.a. door de
verkoop van huisraad.
En hij verwekte een buitenechtelijk
kind bij Marijtje Comelis, die een stuk
jonger was dan hij, een maand ofvier
voor zijn dood. Maarten Hendriksz
Weeland werd geboren in oktober 1762.
Hadden die twee een prettige jaarwisse
ling van 1761 op 1762? Een haarworteltje
in mijn stamboom. Gelukkig maar, want
anders zou de ondertekening noch het
schrijven van dit verhaaltje hebben kun
nen plaatsvinden. Het leven moet wel
ernstig genomen worden (en soms kun je
niet anders door de feiten), maar ook
weer niet té ernstig. Met dank aan een
oudgrootvader, een oudgrootmoeder en
hun buitenechtelijke zoon, mijn oudva-
der Maarten Hendriksz Weeland.
3
