"Stalking" in de Gouden Eeuw
R.J.M. van de Pol
Het uit het Engels afkomstige woord stalking dat in de oorspronkelijke taal de
betekenis heeft van besluipen wordt in het moderne spraakgebruik meer en
meer gebruikt voor het hinderlijk volgen van mensen. Het woord is nieuw
maar het gedrag is van alle tijden. In de zeventiende eeuw was het een
Schagense die zich zeer hinderlijk gedroeg.
Jannetje wordt vermaand
Op 22 juli 1657 maken we voor het eerst kennis met Jannetje de Stijfster. Haar
gedrag vormt het belangrijkste gespreksonderwerp tijdens de
kerkenraadvergadering van die dag. In de notulen staat over haar geschreven:
"...Jannetje de Stijfster, lidmaat dezer gemeynte, alzoo haar zeer onhebbelik
draagt, met zeker jongman nateloopen en aantevatten, ook met gewelt hem in
huys te soecken, ende tweemaal aan des Heeren tafel haar tegens Kerckraads
dank heeft aangedrongen, staat ernstelik te vermaanen tot sedigheyt en
gehoorsaamheyt aen den E. Kerckeraad. Ende indien gheen beterschap toont,
te bedreygen, dat men haar met kracht zal afhouden
Een niet met name genoemde jongeman wordt door haar hinderlijk gevolgd en
zelfs tot in huis lastig gevallen. Zelfs tijdens de plechtige viering van het
Avondmaal laat zij hem niet met rust en verstoort zij met haar gedrag de
bijeenkomst. Waarom zij zich zo vervelend gedraagt staat nergens in de
stukken. Het is echter niet ondenkbaar dat zij een intieme relatie met de
betreffende jongeman heeft gehad en dat deze relatie door hem is verbroken.
Misschien heeft hij wel beloofd met haar te trouwen? Een feit is, dat zij in
1677 nog alleen woonde en dus vermoedelijk nooit getrouwd is.
Door de kerkenraad wordt besloten dat dominee Casparus Wallendal samen
met de ouderlingen Meyart Janse en Adriaan Frederikse met haar gaan praten.
Een week later doen "de voorschreeven broeders verhaal van hun
wedervaren"Zij melden dat Jannetje heeft beloofd de Avondmaalsviering
niet meer te verstoren, maar niet uitsloot dat zij de betreffende jongeman zou
blijven aanspreken op d'oude saecE\
Zij bleef dus vervelend doen en de notulen vermelden dat zij: ...wederom
vandaag aan zijne E. deure geklopt had en ingedrongen was... Dit was
gezien door dominee Ludovicus Hondius die zich ernstige zorgen maakte en
verzocht de zaak onder de aandacht te houden.
Jannetje blijft weerspannig en wordt geschorst
Eind augustus 1657 dreigt Jannetje de eerstvolgende Avondmaalsviering te
verstoren. Dit wil men echter met alle geweld voorkomen en de kerkenraad
ontbiedt haar zwager van het Slijk (uit de Wieringerwaard). Zij vragen hem
om Jannetje te overreden haar dreigementen niet uit te voeren. Hij doet dit
door Jannetje mee te nemen en gedurende het Avondmaal vast te houden. Of
zij vrijwillig of onder dwang is mee gegaan weten we niet.
Na deze gebeurtenis blijft het enkele jaren stil rond Jannetje. Eind 1660 blijkt
dat zij door de kerkenraad is geschorst. Men doet nog enige vergeefse
pogingen om haar tot beterschap te bewegen maar het lijkt er op dat zij voor
goed verloren is gegaan voor de kerk. In de ledenlijsten van 1672 en 1680
komt haar naam niet meer voor.
19
