Er waren wel eens spanningen tussen de verschillende kerkgenootschap pen, vooral tussen de katholieken en de hervormden, maar over het al gemeen gingen ze tolerant met elkaar om. Een belangrijke uitzondering was het Schager oproer op 10 en 11 september 1888, ook wel bekend als het Schandaal van Schagen, waarbij een ontembare, woedende menigte de ruiten ingooide bij rooms-katholieke kerkeraadsleden en de nodige schade toebracht aan de pastorie en het gesticht der liefdezusters. (Schager Courant, 13 september 1888) De hervormde bevolking van Schagen was in razernij ontstoken toen een rooms-katholieke vader zijn dochter in een huis voor gevallen vrouwen had geplaatst, omdat zij om gang had met een hervormde jongen. De gemoederen bleven nog lang verhit en op 1 november moest dominee A.W. van Kluijve de hervormden nog waarschuwen: 'Denkt eraan, wat men in een oogenblik doet, drukt 't geweten jaren-, dikwerf levenslang. Laat men dus kalm zijn.' (Schager Courant, 1 november 1888) Uiteraard besteede de Schager Courant uit gebreid aandacht aan het voorval, maar het haalde ook de landelijke pers en er werden zelfs vragen over gesteld in de Tweede Kamer. Hoewel zich verder geen incidenten als deze voordeden, bleek de verdraagzaam heid der Schager hervormden in 1888 nog vrij gemakkelijk om te kunnen slaan in woede. In de loop van de twintigste eeuw halveerde het aantal hervormden, terwijl het aantal rooms-katholieken iets groeide. In deze periode nam het aantal onkerkelijke personen toe tot ongeveer 30# van de bevolking. De ontkerkelijking ging voor een groot deel ten koste van de hervormde kerk. De drie bevolkingsgroepen waren in 1960 bijna even groot, maar na 1960 nam de ontkerkelijking nog aanzienlijk toe. Godsdienstige verhoudingen in Schagen 1849-1960 (in procenten) 1849 1859 1869 1879 1889 1899 1909 1920 1929 1960 Nederlands hervormden 61,6 61,2 62,3 61,6 62,1 62,1 59,8 52,1 46,9 32,1 Waals hervormden 0,1 Remonstranten 0,2 0,1 0,1 0,1 0,3 0,1 0,1 Christelijk gereformeerd afgescheidenen) 0,1 0,3 0,3 0,3 0,2 Doopsgezinden 5,1 6,1 4,7 5,1 4,9 5,2 6,7 5,3 4,3 1,9 Evangelisch Luthersen 0,4 0,7 0,4 0,7 0,3 0,4 0,5 0,5 0,5 0,3 Hersteld Luthersen 0,1 0,1 0,1 0,1 Gereformeerden 0,3 3,6 1,5 3,8 Room skatholieken 29,5 29,8 30,7 30,4 28,7 25,3 25,8 25,8 27,5 31,6 Oudroomsen 0,1 0,1 Nederlands Israëlieten 3,3 1,9 1,7 1.4 1,1 0,8 0,7 0,4 0,2 Portugese Israëlieten 0,3 Anders/geen/ onbekend 0,1 2,5 5,6 6,1 11,7 18,9 30,2 totaal 100# 100# 100# 100# 100# 100# 100# 100# 100# 100# aantal personen 1995 2118 2645 3200 3110 2873 3036 3592 3926 5015 Bron: Tienjaarlijkse Volkstellingen; J. Bregman, Schagen door de eeuwen heen. Den Helder 1965 17

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Kakelepost - Schagen | 1995 | | pagina 19