Godsdienstige verhoudingen 1849-1960
Marjorie Pigge
Meer dan de helft van de Nederlandse bevolking behoorde in de negen
tiende eeuw tot de hervormde kerk. Na 1879 daalde het aantal hei-vorm
den tot minder dan 50%. Het aantal katholieken nam in de tweede helft
van de eeuw langzaam af van 38,2% tot 35,1%. Na de eeuwwisseling
bleef het aantal hervormden dalen, terwijl het aantal katholieken juist
iets toenam. De godsdienstige verhoudingen in Schagen weken af van de
landelijke verhoudingen. Er waren in Schagen relatief meer hervormden
en doopsgezinden en minder rooms-katholieken.
Godsdienstige verhoudingen in Nederland 1849-1929 (in procenten)
Nederlands
hervormd
Gereformeerd
Rooms-katholiek
Nederlands
israeliet
Andere gezindte,
geen of onbekend
1849
54,6
-
38,2
1,9
5,4
1859
54,9
-
37,1
1,9
6,0
1869
54,7
-
36,5
1,9
6,0
1879
54,5
-
35,9
2,0
7,6
1889
48,7
4,0
35,4
2,6
9,8
1899
48,5
7,1
35,1
2,0
7,4
1909
44,2
8,4
35,2
1,8
10,6
1920
41,2
8,3
35,6
1,7
13,2
1929
34,4
8,0
36,4
1,4
19,7
Bron: Tienjaarlijkse Volkstellingen
De meeste inwoners van Schagen, in de negentiende eeuw meer dan
60%, waren hervormd. De Schager hervormden waren vrijzinnig, getuige
ook hun politieke voorkeur voor het liberalisme. Na 1900 begon het aan
tal hei-vormden af te nemen, hoewel relatief minder sterk dan landelijk
het geval was. Pas in de twintiger jaren zakte het aantal onder de 50%.
De doleantie van 1886, waarbij een aantal lidmaten uit onvrede de Ne
derlands hervormde kerk verliet en een nieuwe kerk stichtte, vond in
15