Weersverwachting
VAKANTIEVREUCD EN -DEUGÖ
„Op de Oor/afdaken i uiten sy niet Dopen u/ildt en rekt,
W.K. van Schoneveld
Bij het lezen van het op het einde van de 16'eeuw gepubliceerde vers door
de schoolmeester/dichter Dirck Adriaansz. Valcoogh uit Barsingerhorn,
vergeleek ik zijn methode onwillekeurig met de werkwijze van heden bij het
samenstellen van de weersverwachting. Waar nu o.a. satelieten met
hypermoderne meetapparatuur het weer voor de komende dagen voorspellen,
had men 'vroeger', d.w.z. omstreeks het jaar 1597, simpeler methoden; men
lette op het gedrag van de dieren en op natuurverschijnselen.
Als die verckenen schudden het stroo
Ende over somer byten die vloo
Die mueren en tegelen worden nat
Die roock uuten huyse niet gaet rat
Ende die meeuwen comen op het lant:
So isser storm, wint of regen op hant.
pii';k Adriaensz V/akoagh, ?<U ^thoolm??der uit
BJlffiLSlNcGiEIRHORN 5chr««f in «en berijmd boekje
over de methodiek van het" oideruiij?, dat eeuuienlad^
algemeen in gebruik k, afbleven.
Hierin gaf z.?lf5 na.uuU.euricj aan, uaar de
\eugd z.icn in de vakaiitie aan te houden had:
Spelen met teerlingen (dol bektenen), Co/f ende Caertypel
dm gddt niet, noch spel dat Code noyt <jhebooti
Ma er haer spel 5 al zyn hoepen, tol en koot
Bickelen, eaje/faCslin^rert), soa de
/v kinderen (leghen te deen.
Int 5pelen tullen sy mee kyeetj, crysychen mjWdi
en zueeren, S^lrK
Moch tn water baden, no. h wemmen (eeren.
T^fk£v
Tekening van Jan Bouwman (Lijntrekker) ■a£!|5S^r«s
Uit de Volkskrantrubriek "Het merek-
waerdigste meyn bekent" c.a. 1974.
Naschrift van de redactie
Voor meer informatie over Dirck Adriaensz. Valcooch kunt u terecht bij:
- Jo Daan, Dirck Adriaensz. Valcooch in: Westfrieslands Oud en Nieuw, 35' bundel
1968.
- P.A. Planque, Valcooch's regel der duytsche schoolmeesters. Bijdrage tot de kennis
van het schoolwezen in de zestiende eeuw, Groningen 1926, herdrukt in 1936.
Van Valcooch's boek met de lange titel "Chronijcke van Leeuwenhorn/ voortijden
ontrent der Sijpen gelegen in Westvrieslandt/ over veel hondert jaeren verdroncken/
met noch alle handelingen bedijekingen/ ende inundatien/ die van Anno1552 tot
Anno 1598 soo bij die eerste bedijekers ende oock ten lesten van de Sijpe gheschiet
zijn/ gepractiseert/ en eendeels in rijme gestelt door den E. Dirrick Adriaensz.
Valcooch Notarius publij ck," verscheen de 2' druk in 1621 in Schagen. De
opdrachtgever was de Schager boekverkoper Hessel Jansz. Valckenborch wiens
vrouw een relatie had met de Haringhuizer predikant Curtius. Zie het artikel "Ende
gedaen tijekenen van amoureusheid" door R.J.M. v.d. Pol in: De Kakelepost, 1993,
8' jrg. nr.2.
22
