9
De grutmolens stonden aan de Laagzijde en op het Lage Noord. Beide
molens werkten op paardekracht. De molenaars werkten er met drie
paar stenen, waarmee ze gort en boekweit braken en meel en mosterd
zaad maalden. In de rosmolen, die eveneens op paardekracht werkte,
werden kaaskoppen gedraaid.
De korenmolen en de houtzaagmolen waren de oudste molens in Scha-
gen. Beide molens werkten op windkracht. De houtzaagmolen, De Dank
baarheidwas een zeskantige bovenkruier, waar hout werd gezaagd
voor lokale afnemers, zoals timmerlieden, wagenmakers en kuipers. De
molen werd na de sloop in 1895 in Egmond weer opgebouwd. Hout werd
toen al vijftien jaar gezaagd in een fabriek voor machinale houtbewer
king die beschikte over een stoomwerktuig van 4pk. Het werk werd niet
slecht betaald: de drie mannen die er in 1891 werkten verdienden meer
dan de arbeiders in de kaasfabrieken, namelijk ƒ10,80 per week. De
twee jongens kregen slechts 2,50 per week. Toen er in het begin van de
20e eeuw veel nieuwe huizen werden gebouwd, vestigden zich nog
enkele machinale houtzagerijen in Schagen.
De korenmolen, bekend als De Ruiter, stond aan de Loet. Het was een
achtkantige bovenkruier, waarin tarwe en rogge werd gemalen. De oude
molen werd in 1920 gesloopt, omdat windkracht niet meer nodig was
om meel te malen. De productie werd na de sloop van de molen voortge
zet, maar het meel werd nu gemalen met drie maalstoelen, die door een
motor werden aangedreven.
Goederen werden doorgaans per boot vervoerd en ook personen reisden
vaak per boot. Onverharde wegen waren bij slechte weersomstandighe
den moeilijk begaanbaar. Als het 's zomers droog was waren ze stoffig
en 's winters waren ze modderig en vol kuilen. De toestand van de we
gen in en rond Schagen verbeterde in de loop van de eeuw weliswaar
sterk, maar het vervoer over het water bleef toch belangrijk.
Hond 1850 vervoerden vijf schippers vee, turf, grind, hout, graan, stenen
en andere handel voor opdrachtgevers uit de wijde omgeving naar de
markt in Schagen of direct naar afnemers. Hun schepen hadden bij el
kaar een capaciteit van ruim tachtig ton. De meeste vrachtschepen wa
ren tjalken.
Dm kormrmolmn "Dm Ruitmr"
stond man dm Lomtwaar tmr
hmrinnmring mmn maalstmmn is
nmmrgmlmgd.
vervoer
