13
Uit grafelijke akten uit de 14e eeuw is bekend dat het recht op de
"zwanendrift" - het recht om zwanen te houden, te vangen en te doden -
vanouds is voorbehouden aan de vorst, in onze gebieden dus de graaf van
Holland Omdat deze graven echter voortdurend in geldnood zitten, wordt ook
dit recht al heel snel tot een grafelijk leen gemaakt. De heren van Egmond
hebben in de 14e eeuw al het pluimgraafschap in hun gebieden in leen.
West-Friesland kent in de late middeleeuwen grote moerasgebieden die
nauwelijks bewoond worden. In deze gebieden leven talloze vogels, ook
zwanen, en de Westfriezen beschouwen deze gebieden als vrije
jachtgebieden voor iedereen Als zij eindelijk, na veel en langdurige strijd,
de graaf van Holland als hun heer erkennen, krijgt deze wel het recht om
versterkingen te bouwen en wegen aan te leggen, maar niet het algemeen
jachtrecht. En juist ditlaatste ligt voor de hand omdat dit doorgaans een recht
was dat aan de edelen was voorbehouden. We mogen danook aannemen
dat men zich hier van een grafelijk "recht op de zwanendrift" bitter weinig
heeft aangetrokken.
Waarschijnlijk daarom vaardigt keizer Karei V op 28 mei 1548 een verbod uit
op het vangen, schieten en doden van jonge en oude zwanen, zowel
gemerkt als ongemerkt, in Wieringen, op Texel, in Grootenbroek,
Medemblik, Niedorperkogge, Schagerkogge, Sint-Maarten en aan de
Hollandse kust van de Zuiderzee. De opgelegde boetes bij overtreding van
dit verbod kunnen oplopen tot niet minder dan 40 Carolus-guldens voor
iedere zwaan. Toch blijkt uit de reeks plakkaten die in de daaropvolgende
jaren door de Raden van Holland worden uitgevaardigd en waann steeds
hogere boetes worden aangekondigd, dat er ondanks deze scherpe
maatregelen regelmatig illegaal zwanen worden gevangen en gedood
Onder Scha gen
Dirk Strop twee paar
Jacob Noort een paar
Onder N: Niedorp
Pieter Exter een paar
Jan Kant een paar
Cornelis den Adel vijf paar
Corn: den junior drie paar
Secretaris Koogh twee paar
Pieter Smit twee paar
Onder Barsingerhorn
Cornelis Stins twee paar
Reijer Vries twee paar
Tijs Keuris een paar
Dirk Kooij een paar
Onder Oude Niedorp
Pieter Eeckel twee paar
Jan Kueris een paar
Jan Rootjes vijf paar
Reijer Kadt een paar
Aarjen Preeker twee paar
Jacob Ligthart een paar
Jan en H..over 3 paar
Corn: Wonder twee paar
Jan Langedijk twee paar
Jan Spek een paar
Onder Colhorn
St. Maarten
Corn: Verwer een paar
Een swaan gegeeven tot betaling
van de recognietien 1781
Pieter Swart een paar
Klaas Trons een paar
Dirk Klos een paar
Jacob Joenje een paar
Sijmon Liefhebber een paar betaalt
Het aantal zwanenparen in
de omgeving werd nauwkeu
rig bij gehouden.
Lijste van de Swaane
Onder Winkel
Pieter Stroomer twee paar
Dirk Klaaven een paar
Jan Breelant een paar
Dirk Borst een paar
voort jaar 1780.
Inv. 133 nr. 118,
