14
In de volgende reeks artikelen zullen wij proberen om de
geschiedenis van de Heerlijkheid Schagen in dat licht te
beschrijven. Niet alleen de feiten zijn van belang, maar
ook het waarom en de eventuele gevolgen, waarbij we ons
voortdurend moeten realiseren dat de gebeurtenissen zich
op een bepaalde plaats en in een bepaalde tijd afspelen
onder specifieke omstandigheden.
Schagen krijgt een Heer
Op 29 juni 1427, de dag van Sint Petrus en Sint Paulus
verleit Philips van Bourgondie zijn (bastaard-)oom de
heerlijkheid Schagen met een giftbrief van de volgende
inhoud
'Philipshertog van Bourgondiegrave van Vlaenderen en
'van Artoisende van Bourgondie Palatin, heer van Salinis
'en van Mechelenruwaerde end oir die lande van Hollant,
'Zeelant ende van Vrieslant doen cond allen luden, dat wij
'om gunste ende liefde die wij dragen tot onsen geminden
'Willem den bastaard van Hollant hertoge Aelbrechts zoon
"ende die om sonderlinge dienst ende wille die hij ons
geda en heeft en noch hier naemaels doen mach den selve
Willem gegeven ende verleit hebben, geven ende verlijden
"mit deze brieve die heerijcheyt van onsen dorpe Scagen
"in hoegen ende lagen mit horen toebehoren te hebben ende
"te houden van ons ende onser nacomelingen grave te
"Hollant tot eenen recgten leen behoudelijckdat hij onse
"ende onse nacomelinge ballinge dair niet onthouden en sal
"ende wij aen ons behouden sullen alsulcke renten ende
"goede als die gravelicheyt aldair heeft
"Dit leen sal men verheergewaden als verschijnt mit eenen
"nuwen swairde ende mit een pair nieuwe waepen hantschoen
"of veertigh schellinge dair voir.
"In oirconde deser brieve besegeit mit onsen segele
hieraen ophangen gegeven op Sinte Pieters en Pouwels dach
"apostelen in t jaer ons heeren MCCC seven en twintigh
"onderstond de mandate dm ducis ende was onderteykent
"Potter.
"Opten vierden dach van Maerte int jaer ons Heeren Duysent
"vier hondert negen ende twintigh mae loop van dezen Hove
"gegeven inden Haghe"
zet Jacoba van Beieren dit "rechte" leen - waarbij
alleen opvolging in de mannelijke lijn mogelijk is - om
in een "onversterfelijk" leen. Hiermee wordt het leen
recht voor de nakomelingen van Willem de bastaard veilig
gesteld, want nu mogen ook vrouwen opvolgen.
Bovendien worden in deze acte de renten, tienden en toe
behoren, en ook de visserij van de Schager- en Niedor-
perkogge, apart genoemd als behoren tot de heerlijkheid
van Schagen.
Deze wat vreemde situatie, waarbij een heerlijkheid twee
keer in leen wordt uitgegeven door twee verschillende
grafelijkheden aan een en de zelfde leenman, is mogelijk
doordat Jacoba van Beieren in 1427 nog in een heftig
conflict om de macht over het graafschap Holland is ge
wikkeld met haar oom Philips van Bourgondie. Deze
"Hoekse en Kabeljauwse twisten" krijgen in 1428 een ein
de in de zgn "zoen van Delft": Jacoba van Beieren ver
zoent zich met haar oom. Zij blijft in naam gravin van
Holland, maar erkent Philips van Bourgondie als "ruwaard
en erfgenaam", waardoor de laatste feitelijk alle macht
bezit
