17
Deze anonieme oproep weerhoudt het bestuur der Centrale Kiesvereeni
ging in het hoofdkiesdistrict Alkmaar er niet van de kiezers te adviseren op mr
A. Levy te stemmen als opvolger van de overleden afgevaardigde De Bruyn
Kops. Na de uitbreiding van het kiesrecht zullen twee richtingen tegenover
elkaar staan: de liberale partij tegenover de partij die terug wil naar het verle
den. Kerkelijken 'erkennen een gezag buiten de staat, dat zij meenen te
moeten gebruiken om de maatschappij terug te duwen op verlaten banen.'
Levy is een goede kandidaat want hij wil bij het streven naar vooruitgang en
ontwikkeling rekening houden met de volksaard en geschiedenis. Hij ziet in
goed, algemeen verbreid neutraal onderwijs staatsplicht en volksbelang. De
kandidatuur van Levy wordt door de Schager Courant hartelijk ondersteund.
De redaktie meent dan ook 'onze lezers welgevallig te zijn met hen wat nader
bekend te maken met den man, die hoogstwaarschijnlijk tot onzen afgevaar
digden zal worden gekozen' en geeft vervolgens een levensbeschrijving
van Levy. [SC, 23 oktober 1887]
De katholieken en de antirevolutionairen steunen de konservatieve Jhr C.
Hartsen.
Deze wordt kandidaat gesteld door de Algemeene Kiesvereeniging voor de
Tweede Kamer der Staten-Generaal in het district Alkmaar. Het lijkt deze
kiesvereniging nuttig dat het distrikt Alkmaar getuigenis kan geven 'van ge
hechtheid aan die beginselen van gematigdheid en vrijheidszin, van welke
het conservatisme zich steeds doordrongen toonde. Zegevierde thans die
richting bij de stembus, dan zou dat als een gunstig voorteeken mogen wor
den gewaardeerd voor de volkskeuze, welke later door een veel talrijker kie
zerscorps, moet geschieden.' De RK Centrale Kiesvereeniging Hoofdkies
district Alkmaar stelt Hartsen ook kandidaat, want 'hij is een practisch koop
man, van nabij bekend met de belangen van landbouw, handel- en nijver
heid. Als specialist in Indische zaken, 's lands financiën en belasting-stelsel,
is hij een degelijk staatsman, die rechtsgelijkheid en daardoor liefde tot het
vaderland bij allen zal bevorderen.' [SC, 23 oktober 1887]
In Schagen blijken op 25 oktober van de 176 kiesgerechtigden 111 ter
stembus te zijn gekomen (dit zijn er 20 méér dan op 1 september). [SC, 27
oktober 1887]
De Amsterdamsche Kroniek voegt daar verheugd aan toe dat 'een onzer
eminentste stadsgenooten, de heer Mr Levy' gekozen is tot lid van de Twee
de Kamer. Hij kreeg 1306 van de 2313 uitgebrachte geldige stemmen, terwijl
zijn tegenkandidaat Hartsen 988 stemmen verwierf. De opkomst bij deze ver
kiezing ligt weliswaar iets hoger dan bij de verkiezing op 1 september, toen
er van de 4166 kiesgerechtigden 1798 personen gingen stemmen, maar is
toch buitengewoon laag. [SC, 30 oktober 1887] De Amsterdamsche Kro
niek klaagt dan ook terecht over de slechte opkomst bij verkiezingen, die
'dusver gewoonlijk beneden het middelmatige' was en dat 'duizenden bij
duizenden kiezers, ook al stonden de gewichtigsten quaestiën op het spel,
het invullen van hun biljet en den gang ermee naar de stembus nog te veel
moeite [schenen] te vinden'. [SC, 20 november 1887] De schrijver vraagt
zich af of het niet is 'of Europa's schoot zich reeds wringt en kromt onder de
barensweeën der groote dingen die aanstaande zijn, en die 1888 ons wel
licht reeds zal te aanschouwen geven?' Hiermee worden bedoeld de grond
wetswijziging, een nieuwe kieswet, een nieuw kiezerscorps en een nieuwe
Kamer, die 'dan toch éénige hoop geeft dat er nu voorgoed gebroken zal
worden met menige sleur en velerlei verouderde traditiën, dat er een open
oog zal komen voor de vele volksbelangen die dringend voorziening behoe
ven,°en vooral dat er 'afstand zal worden gedaan van al wat naar onrecht,
willekeur, partijdigheid en bevoorrechting zweemt.' Van de kiezers hangt het
af 'of de langdurige, ingespannen arbeid door Regeering en Volksvertegen
woordiging aan deze revisie der Grondwet besteed, alweer grootendeels tot
onvruchtbaarheid zal zijn veroordeeld.' [SC, 18 december 1887]
