15
De Schager Courant besteedt zeer sporadisch aandacht aan niet-liberale po
litiek. Als er in een dorp in de omgeving een niet-liberale kiesvereniging
wordt opgericht vermeldt de krant dit wel, maar daar blijft het verder bij. Uit de
door ons verzamelde gegevens blijkt dat de liberalen op lokaal niveau aktief
invloed uitoefenden op de landelijke politiek door de kandidaatstelling voor
de Provinciale Staten en de Tweede Kamer. Wanneer een afgevaardigde
zich niet gedroeg overeenkomstig het programma van de kiesvereniging die
hem kandidaat had gesteld was de kans groot dat hij bij de volgende verkie
zingen niet meer gekandideerd werd.
Ter nadere informatie geven wij hier een summiere beschrijving van de be
volkingssamenstelling en de politieke situatie in Schagen in de periode tus
sen 1887 en1891.
Eind 19e eeuw is het grootste deel van de bevolking van Schagen Neder
duits Hervormd. Op 31 december 1886 zijn er 1955 hervormden. Verder zijn
er 895 roomskatholieken en 165 doopsgezinden op een totale bevolking
van 3070 inwoners. [Schager Courant (verder geciteerd als SC), 30 januari
1887] Op dat moment zijn bijna 180 Schagenaars kiesgerechtigd. Op 31 de
cember 1889 telt Schagen 3119 inwoners: 1492 mannen en 1627 vrouwen.
[SC 4 januari 1891] Er zijn dan 335 personen kiesgerechtigd. In juni 1891
zijn er 349 stemgerechtigde Schagenaren.
De liberale kiesvereniging Schagen en Omstreken is in 1874 opgericht om
kandidaten voor de Provinciale Staten te stellen. In 1881 komen de eerste
twee katholieken in de Schager gemeenteraad, maar pas in 1904 wordt de
Rooms-Katholieke Kiesvereniging Schagen opgericht. Vanaf dat moment
begint, tegen de wil van de protestanten, die de voorkeur geven aan alge
mene verenigingen, de verzuiling in Schagen op gang te komen. In 1912
wordt een afdeling van de Sociaal Democratische Arbeiderspartij opgericht.
In 1919 komen de eerste sociaal-demokraten in de gemeenteraad. In dat jaar
verliezen de liberalen hun machtspositie: ze hebben dan nog slechts een
meerderheid van één zetel. [SC 28 oktober 1988]
Belangrijke kwesties die eind 19e eeuw speelden
(Spotprent in Uilenspiegel, 1871)
