18
wekken. Wanneer dit oor
spronkelijke karakter door
sloop— of bouwaktiviteiten
niet geheel bewaard is ge
bleven, is de relatie tot de
omgeving gewijzigd. Ingrij
pende wijzingingen in de
omgeving kunnen ertoe hebben
geleid dat de oorspronke
lijke relatie tussen de
boerderij en haar omgeving
definitief verstoord is. De
relatie tot de omgeving
geeft een iets gunstiger
beeld dan de erfindeling;
deze is bij eenentwintig
boerderijen ongeschonden,
bij zestien boerderijen ge
wijzigd en bij tien boerde
rijen verstoord.
Het doel van de inventari
satie was na te gaan in
welke mate de stolpboerde
rijen van vóór 1940 de ka
rakteristieke historische
verschijningsvorm (nog) vei
tonen. Na 1940 zijn echter
nog enkele stolpboerderijen
gebouwd. Omdat het om zon
klein aantal gaat, hebben
wij deze toch in onze inven
tarisatie opgenomen. Voor de
aanvang van de inventarisa
tie vermoedden wij, dat veel
oude boerderijen als gevolg
van verbouwingen en restau
raties hun oorspronkelijke
karakter hebben verloren.
Dit vermoeden blijkt gegrond
te zijn. Bij de vragen op
het inventarisatieformulier
over bouwmassa, detaillering
erfindeling en relatie tot
de omgeving blijken de kate—
gorieën gewijzigd en vei
stoord hoog te scoren.
Bovendien wordt 36% van de
bijna vijftig geïnventari
seerde stolpen niet meer als
boerderij gebruikt. Daarbij
moet worden opgmerkt dat ook
als er nog wel een agrarisch
bedrijf is gevestigd, dit
vaak, als gevolg van gewij
zigde bedrijfsvoerng en be
drijf svergrot i ng wordt be
oefend in de bijgebouwen.
Veelal staan de koeien niet
meer in de stolp zelf, maar
in loopstallen. De stolp
boerderijen die nog wel een
agrarische funktie hebben
zijn voornamelijk melkvee
houderijen. De stolpen waar
nu akkerbouwbedrijven in ge
vestigd zijn, hadden oor
spronkelijk wel een koestal,
aangezien ze zijn gebouwd
als melkveehouderij of ge
mengd bedrijf. In het inven
tarisatieformulier is geen
vraag opgenomen over de
staat van onderhoud van de
boerderijen. Dit is echter
wel een belangrijk punt.
Boerderijen waar veel aan is
verbouwd zijn vaak beter
onderhouden dan vrijwel on
geschonden stolpen. Als het
onderhoud jarenlang is ver
waarloosd is het risiko
groot dat het herstel duur
der is dan het bouwen van
een nieuwe boerderij. Nieuwe
stolpen zullen niet meer ge
bouwd worden, want voor de
tegenwoordige bedrijfsvoer
ing zijn ze te klein en dus
niet geschikt meer.
Jan Eichhorn en
Marjorie Pigge
