Monumenten en Monumentenzorg 6 Omdat het streven van de Historische Vereninging Schagen e.o. naar een gemeen telijke monumentenverorde ning nog in een zeer pril stadium verkeert en wij dus omtrent dit streven nog weinig te melden hebben zul len wij in deze en de komen de Kakeleposten een soort inleiding geven tot de monu mentenzorg in het algemeen. In dit eerste gedeelte gaan wij sumier in op de monumentenzorg van voor 1940 en op de begrippen monumen ten, monumentenlijst en de monumentenwet MONUMENTENZORG VOOR 1940 Het is onzin om te stellen dat er voor 1940 geen Ver enigingen, Stichtingen of partikulieren waren die hun streven hadden gezet op het behoud van monumentale be bouwingen. Wel is waar dat dit streven zich vooral richtte op oude kerken, raad huizen, kastelen en buiten plaatsen. Dit is er de ooi zaak van dat het behoud van het gewone woonhuis maar op een zeer laag pitje stond. Het was toen niet belang rijk (in de 17e en 18e eeuwse ogen) dat de bebouw ing waar de burgerman in woonde gehandhaafd bleef. Raakten panden in verval, dan werden ze gewoon ge sloopt. U begrijpt wel dat dit achteloze handelen er de oorzaak van is geweest dat zeer vele oude en vooral be langrijke (in historische ogen gezien) stadsgezichten zijn verdwenen. De verwaai lozing in de 17e en 18e eeuw is er de oorzaak van dat in de 19e en 20e eeuw niet meer te restaureren woonhuizen moesten worden gesloopt (men had er toen ook nog niet zo veel geld voor over als men er soms nu voor over heeft). Weliswaar was al in 1918 de Vereninging "Hendrick de Keyser" opgericht, die in Nederland voor het behoud van het oude woonhuis streed, maar pas na 1945 be gon ook het gewone woonhuis werkelijk een rol te spelen binnen het monumentenbestel Toen na 1961 op grond van de in dat jaar van kracht ge worden Monumentenwet de re gistratie van te beschermen monumenten ter hand werd ge nomen was kwantitatief het woonhuis het belangrijkste element geworden. Toen is ook het besef doorgedrongen dat het weining zin heeft in een oude stad de middeleeuw se parochiekerken en het raadhuis in goede staat te brengen en te houden, en de huizen, waarin de gewone burgerman in leefde en werkte, die de kerk en het raadhuis op hoogtijdagen be volkte, te laten vervallen of zonder meer te slopen. De oude stad, het gegroeide dorp, ze vormen een geheel, waarin men niet zonder meer het mes, sterker nog: de bulldozer, kan zetten.

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Kakelepost - Schagen | 1989 | | pagina 7