7
staat uit voorhuis of' voor
end, kamer of middelend (dit
is de eigenlijke woonkamer),
en keuken of achterend. De
schoorsteen staat in de
scheidingswand van kamer en
keuken en komt midden in de
nok van het voorend uit.
Zowel in de kamer als in de
keuken kan gestookt worden.
In het voorhuis is dit niet
mogelijk. Soms is er alleen
sprake van een voorhuis en
een woonkamer of een voor
huis en een keuken. De bed
steden bevinden zich onder
de lagewand van het voorend.
Het bedrijfsgedeelte heeft
over het algemeen geen
schoorsteen. Bij niet alle
langhuisstolpen is het stolp
dak zo hoog uitgebouwd dat
er een duidelijk onderscheid
is met de hoogte van het
voorend. Op de oorzaak hier
van komen we later terug.
Andere langhuisstolpen zijn
onvolledig. Eén of meerdere
ruimten die gewoonlijk om
het vierkant zijn gerang
schikt ontbreken in dat ge
val. Dit kan aan de buiten
zijde worden waargenomen,
want door het ontbreken van
een of meer buitenstijlruim—
ten is het stolpdak niet
kompleet. De koestal is
echter altijd aanwezig. De
langhuisstolp valt onder te
verdelen in de langhuisstolp
met langstal, hierbij liggen
voorend en koestal in
eikaars verlengde, en de
langhuisstolp met dwarsstal
waarbij de koestal haaks op
het voorend achter het vier
kant ligt. Er is geen
verband tussen de richting
van de nok van het stolpdak
en de ligging van de stal,
zoals bij de Westfriese en
de Noordhollandse stolp wel
het geval is. De plaats van
het voorend heeft meestal
wel verband met de ligging
van de stal. Bij een lang
huisstolp met dwarsstal
staat het voorend over het
algemeen midden voor de
stolp. Bij een langhuisstolp
met langstal staat het voor
end doorgaans in het
verlengde van de koestal aan
de zijkant van de voorgevel.
DE WESTFRIESE STOLP
Het woongedeelte van de
Westfriese stolp is veel min
der zelfstandig dan dat van
de langhuisstolp. Het is na
melijk geheel of vrijwel ge
heel opgenomen onder het
stolpdak. De woning is ge
situeerd aan de zijkant van
de boerderij en bestaat uit
kamer, woonkamer en het oor
spronkelijk uitgebouwde voor
huis. Dit voorhuis bevindt
zich op de hoek van de voor
gevel en de zijgevel. De
bedsteden werden in de schei
dingswand tussen twee kamers
of in de berg ingebouwd. De
Ton aan de Barsingerweg te
Wieringerwaard is een (ver
lengde) Westfriese stolp met
voorend en staart. De een—
rijige koestal ligt over de
volle breedte van de boerde
rij haaks op de woning en
achter het vierkant. De
koestal werd soms uitgebreid
ment een dubbelrijige staart
De dars sluit eveneens haaks
aan op de koestal. De dars—
deuren bevinden zich altijd
aan de voorzijde van de boer
derij. Aan de voorzijde
tussen dars en voorhuis be
vindt zich de kaaskamer of
de opkamer/kelder. Oorspron
kelijk waren er altijd twee
schoorstenen: één in het
woongedeelte en één in de
kaaskamer. Nu is dat over
het algemeen niet meer het
geval. Karakteristiek voor
de Westfriese stolpboerderij
is de topgevel boven het
voorhuis, het franspies. Ook
wanneer het voorhuis geheel
in de stolp is opgenomen
