9
landeigenaren uit de stad
die gewend waren aan de weg
zijde te wonen en dat ook zo
wilden op hun boerderijen,
waar zij regelmatig verble
ven. Het eerste gevolg
daarvan was dat de Westfrie—
se stolp een kwartslag werd
gedraaid, zodat het woonge
deelte naar de weg toe werd
gekeerd. Dit type wordt de
gekeerde Westfriese stolp ge
noemd. Doordat de darsdeuren
nu in de zijgevel zaten kon
de voorgevel symmetrisch
worden ingericht en zo kon
de boerderij het uiterlijk
van een statige buitenplaats
krijgen. De volgende stap
was het zodanig verplaatsen
van de dars dat de darsdeui
en in de achtergevel kwamen.
Deze faktoren hebben bijge
dragen tot de ontwikkeling
van de Noordhollandse stolp.
Af b2 Plattegrond van twee verlengde
Wstfriese stolpen
DE NOORDHOLLANDSE STOLP
Het woongedeelte van de
Noordhollandse stolp is ge
heel onder het stolpdak opge
nomen. De woning ligt aan de
voorkant van de boerderij en
bestaat uit voorkamer en
woonkamer, ofwel voorkamer
en keuken. (2) Dit type boei
derij komt rond Schagen het
meeste voor. Soms wordt de
voorkamer voorhuis genoemd.
De grotere boerderijen
hebben een opkamer, een
binnenkamer en een
woonkamer. De bedsteden
werden ingebouwd in de berg
of in de scheidingswand
tussen twee kamers, met een
doorgang of hosje ertussen.
De eenrijige koestal ligt in
de volle lengte van de boei
derij haaks op de woning
naast het vierkant. Ook bij
de Noordhollandse stolpboei
derij is de koestal soms uit
gebreid met een dubbelrijige
staart. De darsdeuren bevin
den zich aan de achterzijden
van de boerderij. De dars
sluit haaks aan op de woning
Aan de achterzijde, het
achterom, bevindt zich
tussen dars en koestal de
korte regel of zomerwoning.
Oorspronkelijk waren er al
tijd twee schoorstenen, één
in de woning en één in het
achterom. Nu is dat meestal
niet meer het geval. De nok
van het stolpdak loopt even
wijdig met de koestal. In
tegenstelling tot de West-
friese stolp kon de woning
van de Noordhollandse stolp
aanvankelijk alleen bereikt
worden via de koestal. Omdat
men dat bezwaarlijk vond,
werd daar later verandering
in aangebracht. In de loop
van de 19e eeuw groeiden er
meer bezwaren tegen de ooi
spronkelijke vormgeving.
Door het aanbrengen van
pilasters en een klassicis—
tische kroonlijst langs de
