30
"In dat gedeelte van dit
boek, waar de Schrijver als
lofredenaar spreekt, dit
zal ik hier eens en vooral
aanmerken, - is alti.ideen
zeker persoon, maar, wanneer
hij hekelt dan is niemand
bepaaldelijk beoogd.
Het is dan ook niet moeilijk
te bedenken wie Bok met de
volgende omschrijving be
doeld zal hebben (afb.1
Maar," vervolgde ellenstof wij moeten
ook nog decoratien keppcn."
Daar aal ik wel voor zorgenantwoordde
de dirckteurik heb daarover reeds gefproken met
eenen mandie zulksals het warete Schagttt
ook doet. Dit is iemand die komedie (pelen
fchilderen, fchrijven, teekenen, en wat niet alkan."
En nog geen brood(fluisterde de fcheer-
jongen.)
Afb. 1Fragment uit Vooringenomenheid en
Vooroordeel
DE AFKOMST VAN CORNELIS BOK
EN ZIJN PUBLIEK
Nog lang na 1815 werd de
letterkunde overwegend ge
schreven door mensen uit de
klasse van de oude regenten
en de welgestelde burgerij.
In ieder behoorden
schrijvers tot "beschaafde 11
stand, die over het algemeen
nog Frans-gezind was.
Cornelis Bok was echter
afkomstig uit de lagere mid
denklasse, en in slechte
economische omstandigheden
opgegroeid. Frans-gezind was
hij allerminst.
Leeslust op te wekken bij henwelker ftand
geenc eigenlijke geleerdheid vordert noemt reeds
genoemde fchrjvcrhen de eerfte fchrede doen zet
ten ter ontwikkeling van goede maar Jluimerende
gewaarwordingen. Ztj beginnen te lezen om zich tc
vermaken en vermaken zich ook werkelijk door
lezenwanneer de kringwaarin men hen ver
plaatst hun eigen is; de voorvallen, uit het dage-
lijkfche leven genomenhunnen wcetlust bevredigen
en tevens nut en vermaak gelijktijdig bevorderen.
Tot dit doel iets bij tc drogen heelt dus befchouwd,
ook verdicnfïc.
Hoe
Hoe gelukkig zoude ik mij achten, mijne welge
zindetoegenegene Vrienden! wanneer dit deel
mijner werken, hetwelk ik weder voor dusdanige
Lezers vervaardigdeccnigermate aan dat oogmerk
beantwoordde
Afb. 2: Fragment uit Twee vrienden, of de
gevolgen der partijzucht.
Misschien heeft zijn afkomst
er mee te maken dat Bok zich
op een minder ontwikkeld
publiek richtte dan gebruike
lijk was
EEN BEKNOPT LETTERKUNDIG
OVERZICHT
De boeken die Cornelis gele
zen had, zullen ongetwijfeld
invloed op zijn opvattingen
en op zijn stijl gehad
hebben. Daarom volgt hier
een summier overzicht van
enkel belangrijke literaire
st romi ngen.
Eind achttiende eeuw werd de
letterkunde niet meer alleen
door classicistische en ver
lichtingsidealen gekenmerkt.
Romantische elementen staken
de kop op. Hierdoor werden
de uiterlijke vormen minder
belangrijk. Er kwam een
grotere nadruk te liggen op
het subjectieve en het ge
voel. Ook kwam in deze tijd
de roman op.
Schrijvers als Rhijnvis
Feith, en Betje Wolff en
Aagje Deken beoefenden dit
genre. Feith was bij uitstek
de vertegenwoordiger van het
sentimentele. Daarentegen
handhaafden Wolff en Deken
vele verlichtingsideeën. Hun
hoofdpersonen mochten wel ge
voelig zijn, maar niet ovei
dreven sentimenteel.
Andere voor Cornelis Bok
belangrijke schrijvers uit
deze periode waren onder
andere Hieronymus van Alphen
met zijn ongekunstelde
kindergedichten en stichte
lijke mengelpoezie; en
