De eerste steen
gelegd door
16
De eerste steen gelegd door.
Dit is de titel van een boekje
waarin de resultaten van het
onderzoek naar "eerste stenen"
in Haarlem zijn samengevat.
Dit unieke onderzoek is in het
begin van de tachtiger jaren
uitgevoerd door de Historische
Werkgroep Haerlem en heeft tot
leuke resultaten geleid.
De belangstelling voor uitwen
dige gebouwkenmerken heeft
zich in het verleden voorname
lijk gericht op gevelstenen en
andere opmerkelijke geveldeco
raties en de "eerste stenen"
zijn er steeds bekaaid afgeko
men. Te onrechte, aangezien
deze stenen een schat aan
bouwkundige en huishistorische
informatie verschaffen. Ze
geven de naam van de steen-
legger, soms die van de
aannemer en architect, en
informatie over het jaar en de
datum van de steenlegging.
Wat deze stenen tegenhebben is
hun onopvallendheid, die
doorgaans veroorzaakt wordt
door de plaatsing even boven
het straatniveau. Door sloop,
renovatie, gevelbepleistering
of beschildering en het
aanbrengen van beplanting vei
dwijnen er regelmatig stenen
en is de informatie niet meer
te achterhalen.
Dit gebeurt niet alleen in
Haarlem, maar ook in het werk
gebied van onze vereniging. Er
zijn de laatste jaren al
enkele aardige stenen uit
Schagen verdwenen, zoals u
verderop in dit verhaal zult
lezen. Het is dan ook de
hoogste tijd om wat er nog is
te inventariseren, een werk
dat met behulp van de leden op
een redelijke termijn gedaan
moet kunnen worden. Het aantal
in "eerste stenen" in onze om
geving zal zeker niet zo groot
zijn als dat in Haarlem, waar
er 500 geïnventariseerd zijn.
Samen met archiefstukken,
kranteknipsels en andere
informatiebronnen kunnen de
resultaten een boeiend verhaal
over de bouwgeschiedenis in
onze omgeving opleveren.
Alvorens tot inventarisatie
over te gaan, is het belang
rijk tot enkele definities te
komen van de in natuursteen
gehouwen afbeeldingen en
teksten die we in een bouwwerk
kunnen aantreffen en die ons
informatie verschaffen over
bouw- en bewoningsgeschie—
denis. De zogenaamde
stichtingsstenen vallen in de
volgende categorieën in te
delen.
1. EERSTE STENEN.
In natuursteen uitgevoerde
