I
15
bij behoort het grazige eiland
Texel met 19,000 inw. en Wiering-
en met 2000 inu. enz.
c. HOORN. De stad van dezen naam
heeft eene haven en eene goede
reede aan de Zuiderzee en telt
ruim 9000 inu. Ook hier bloeit de
kaasmarkt. Voorts heeft men er:
Enkhuizen met ruim 5000 inw. het
het eiland Urk met een vuurtoren,
Medemblik, de oudste stad van dit
gewest, met ruim 2000 inw. en met
eene zeer goede haven, - het
eiland Terschelling met ruim 3000
inw. Purmerend met 4300 inw.
Beemster met 3600 inw. een droog
gemaakt meer, Edam en Monniken
dam aan de Zuiderzee met 5000 en
2000 inw.het eiland Marken
met bijna 1000 inw.enz.
d. HAARLEM. De stad van dezen
naam, aan het Sparen gelegen,
telt omstreeks 28,000 inw. Merk
waardig zijn hier: de groote kerk
met een beroemd orgel, en de
stichting van TEYLER met eene
verzameling van schilderijen, een
geologisch museum en eene kost
bare bibliotheek, - voorts bij de
stad: de van ouds vermaarde
bloemkweekerijen, die op eene
veenlaag in het met veen vermeng
de duinzand een voortreffelijken
bodem vinden, en de Haar1emmei
hout (40 bunders grootmet het
vorstelijk paviljoen, waar voor
treffelijke schilderijen zijn van
hedendaagsche meesters. Verder
liggen hier: Bloemendaal met 3000
inw.Haarlemmermeer, in een
voor weinige jaren drooggemaakt
meer ter grootte van ruim 18,000
bunders, met ruim 7000 inw.
Zaandam met 12,000 inw.en eene
verbazende menigte molens, Woi
merveer met ruim 3000 inw.- As
sendelft met 3000 inw. Krom
menie, Westzaan, Zaandijk, enz.
EN OVER ONS, NEDERLANDERS IN DIE
DAGEN SCHRIJFT MEN:
"De bevolking bestond bij de
laatste volkstelling (met den
aanvang van het jaar 1860) uit
3,308,969 zielen".
EN VERDER:
"De Nederlanders zijn van Gei
maanschen stam, en hunne taal is
met de Hoogduitsche vermaag
schapt. Zij zijn over het geheel
middelmatig groot van gestalte,
koelbloedig van aard, kalm en
omzigtig in hunne daden. Zij zijn
gehard in den gestadigen strijd
tegen de golven, die hun land
wederom zouden overdekken, zoo
zij niet door hunne krachtige
kunstwerken werden gestuit. Zij
hebben de vrijheid en de gods
dienst lief, - zij onderscheiden
zich door verdraagzaamheid en
weldadigheid, en zij zijn vooi
standers van een bedaarden
vooruitgang, terwijl zij het oude
niet laten varen zonder geheel
overtuigd te zijn dat het nieuwe
beter is. Zij zijn zeer gesteld
op netheid en zindelijkheid,
schoon meer met betrekking tot
hun huis en huisraad dan ten op—
zigte van hun ligchaam. De lage
dagloonen zijn er de oorzaak van
eene gebrekkige voeding, en velen
zoeken hierin te voorzien door
het gebruik ja, door het mis
bruik van sterken drank. De
krachtigste pogingen der matig
heids— en afschaffingsgenoot—
schappen kunnen niet beletten,
dat de accijns op de sterke
dranken, die gewoonlijk viermaal
de waarde dier dranken bedraagt,
eene betreurenswaardig hooge som
opbrengt.
Nederland in 1868, er reden al
treinen en er is behalve mis
schien dat de accijns op sterke
drank nog steeds "eene betreurens
waardige hooge som" opbrengt erg
veel veranderd. Hoe goed het
vroeger was en hoe slecht tegen
woordig zal altijd wel een ondei
werp van gesprek blijven maar hoe
dan ook, boeiend blijft de
geschiedenis wel.
H.C.van der Wal.
