DE BANKEN TE SCHAGEN
13
De grote ba»ken rond het marktplein en in de N-ieuwstraat in Schagen
zijn niet alleen vanwege hun gezichtsbepalendheidmaar ook en vooral
vanwege hun rol in het hedendaagse geldverkeer niet meer weg te
denken.Dat is niet altijd zo geweest.
In vroeger eeuwen,toen er ook nog geen papiergeld was,liep iedereen
met een wel of niet goed gevulde beurs op zak.Thuis werd het geld in
een speciale geldkist bewaard.Als deze kist leeg raakte,kwam "de
bodem.in zicht" en werd er "op de bodem geschraapt".
Men kon in dat geval,of voor grote aankopen,geld lenen bij bepaalde
personen.Vaak gebeurde dit tegen een veel te hoge rente,Deze "woeke
raars" stonden meestal niet zo best bekend,al moest men soms van
hun diensten gebruik maken.
Om paal en perk te stellen aan deze woekerpraktijken - sommige
mensen kwamen tijdens iedere winter van betekenis in financiële
nood - richtte de overheid "banken van lening" op,beter bekend als
"de lommerd".Hier kon men zijn spullen belenen en deze,als er weer
geld was,terugkrijgen tegen betaling van een kleine vergoeding.En
als dit niet binnen een bepaalde tijd gebeurde werden de goederen
in het openbaar verkocht.
De boeren konden om land te kopen een hypotheek nemen op het land
dat al in hun bezit was.Daarvoor konden ze veelal bij de notaris
terecht,maar als deze mensen soats niet over voldoende middelen
konden beschikken vielen de boeren alsnog in handen van de woekeraars.
Het probleem was internationaal.In Duitsland vond de heer Raiffeisen,
een onderwijzer,dat hier iets aan gedaan moest worden.Hij trommelde
een aantal vermogende mensen bij elkaar en stichtte met hen de
Coöperatieve Raiffeisenbank op.Deze bank groeide uit tot een
internationale organisatie en heet in Nederland,na een fusie met
de Coöperatieve Land- en Tuinbouwbanktegenwoordig RABO-bank.
Het concern heeft een zeer dicht kantorennet door heel Nederland
en vindt nog steeds veel boeren onder haar klanten.
Ook op het postkantoor kon men zijn geld kwijt bij de Rijkspost
spaarbank, tegenwoordig Postbank,en de zeer actieve Maatschappij tot
Nut van het Algemeen - kortweg "het Nut" genoemd - stichtte al heel
vroeg een spaarbank die uitgroeide tot de Nutsspaarbank.
Opvallend was daarnaast het grote aantal particuliere banken,ook
in Schagen.