Ingebracht en uitgelicht
Stukken uit de steentijd
Marieke Roos
Historisch Genootschap
Wieringermeer
Hoe oud of nieuw de voorwerpen in de vitrine
zijn, is niet te zien. Vuursteen is er in diverse
kleuren. Rode en bruine vuursteen wordt al
duizenden jaren gevonden in Zuid-Limburg.
De steen is daar zo’n 145 tot 66 miljoen jaren
geleden afgezet in kalksteen. Limburg was in
die tijd bedekt door een ondiepe tropische zee.
Latere bewoners bikten de knollen vuursteen uit
de kalksteen, de eerste mijnbouw ooit. ‘Onze’
stenen komen daar niet vandaan.
Grijze en zwarte vuurstenen zijn tijdens de ijs
tijd meegebracht door gletsjers uit Scandinavië.
Dat was 100 duizenden jaren geleden. Vuur
steen dankt zijn naam aan het feit dat er vonken
ontstaan wanneer de steen tegen ijzer of pyriet
wordt geslagen. Maar voor vuur maken waren
er andere technieken.
Het was een volk met een groot verspreidings
gebied, de trechterbekers werden tot in het
oosten van Polen gevonden. In het westen tot
in Engeland. De makers leefden hier tussen
4300 (anderen zeggen 4900) en 2750 v.C. Bo
vengrondse souvenirs van dit volk zijn de hune
bedden (graven). Ook in Slootdorp zijn resten
van een hunebed gevonden. Of het echt om een
hunebed gaat is niet helemaal duidelijk.
Het Genootschap bezit enkele vuurstenen voorwerpen. Gave exemplaren, ooit gebruikt
als bijl of hamer en opgegraven op verschillende plekken in de Wieringermeer. Nu we be
gonnen zijn met een Canon van de Wieringermeer, een tijdsbalk met onderwerpen uit de
geschiedenis van de polder, is hier een verhaal uit het begin, de prehistorie op zijn plaats.
Trechterbekervolk
In deze contreien is tijdens het bouwrijp maken
van de polder veel aardewerk gevonden. Het
meeste was wel kapot, helaas. Bij de reconstruc
tie van scherven tot een pot, of bijna een pot,
bleek het soms te gaan om een zgn. trechter-
beker, gebakken uit klei. De makers van deze
potten werden het Trechterbekervolk genoemd.
Voor de mensen die leefden in blok 1 van onze
tijdsbalk (komt dat zien!) was vuursteen mak
kelijk te bewerken; met een gerichte slag sloeg
men er een stuk af. Met harder materiaal kun je
het polijsten.
Experts vertellen dat deze werktuigen, want dat
zijn het, gemaakt en gebruikt zijn door volkeren
uit de Steentijd, ong. 5000 tot 2000 jaar voor
Christus (v.C.). De werktuigen in onze vitrine
dateren uit deze tijd. Het kleine voorwerp is een
mesje, of schrapertje. Het grotere is een bijl,
maar ook een hamer. Er zat een houten steel in.
Door wie werden ze gebruikt?
29ste jaargang 2021/3 nummer 90
