Onderwijspioniers in de
jaren dertig
Hanneke Kooien
In Kroniek 2016/2, nr. 74 is het ontstaan van
de Wieringermeerscholen beschreven.
Dr. H.W.
(Hendrik) Tilanus,
voorman CHU,
middenjaren
twintig. Foto:
Nationaal Archief.
Historisch Genootschap
Wieringermeer
Tegengestelde ambities
Binnen het bestuur leefden twee tegengestelde
ambities. De Directie wilde één school voor alle
gezindten om gemeenschapszin en eenheid te
bevorderen en zo lang mogelijk het stichten van
confessionele en openbare scholen in voorko
men. Voor de religieuze leden was de verplichte
eenheidsschool de weg om inspraak te krijgen
in het onderwijs, het ondersteunen en sterk
maken van religieuze groeperingen onder de
De eerste noodschool opende in 1931 in Sluis
I met juffrouw van Harlingen en 15 leerlingen.
In datzelfde jaar was de Wieringermeerdirectie
in Den Haag druk doende om een stichtingssta
tuut voor elkaar te krijgen wat hen de mogelijk
heid gaf voor het aanstellen van een schoolbe
stuur met gezag en dat bindende besluiten kon
nemen voor schoolleiding, onderwijsgevenden,
ouders en kinderen. De Directie wilde maxima
le zeggenschap over het onderwijs: alles voor de
eenheid en de opbouw van een nieuwe cultuur
en bouwen aan gemeenschapszin.
Het schoolbestuur bestond uit vijf mannen. Na
mens de Directie: ir. A.L.H. Roebroek (voor het
openbaar onderwijs) en P. C. J. Peters burge
meester van Medemblik en lid van de
sociaaleconomische afdeling van de Directie.
Peters trad op als voorzitter. H.W. Tilanus (Ne-
derlands-hervormd), lid van de Tweede Kamer
voor de Christelijke Historische Unie, actief in
christelijke onderwijsorganisaties, hij bleef 20
jaar een stuwende kracht achter de Wieringer-
meerscholen.
Prof. Dr. Arie Noordtzij (o.a. Gereformeerd
Schoolverband), Universiteit van Utrecht. Rec
tor Kok uit Bloemendaal (Bisdom Haarlem) en
o.a. van de rooms-katholieke Zuiderzeevereni-
ging. Nadrukkelijk aanwezig tijdens vergade
ringen: de inspecteur van het onderwijs te Den
Helder G. C. Dun en S. Smeding, directeur Di
rectie Wieringermeer. Dit gezelschap benoem
de onderwijsgevenden.
Vanaf 1932 startten de officiële Wieringermeerscholen, een uniek schooltype in de Neder
landse onderwijsgeschiedenis. De Directie Wieringermeer wilde onderwijs dat paste bij
de eenheidsgedachte van waaruit zij de opbouw van de polder leidde. Het schoolbestuur
duldde daarbij geen eigenheid en inspraak. De eerste leerkrachten hadden het niet makke
lijk. Aan welke verwachtingen moesten zij voldoen? Hoe hielden zij zich staande?
29ste jaargang 2021/2, nummer 89
Eerste schoolbestuur
