AAN WAD
EN WAARD
geschiedenis van Kolhorn
Kijken naar Kolhorn
op de Oost-Europese seizoenarbeiders nu? Het
zijn passanten. Niemand verwacht dat die op
eigen initiatief in de schijnwerpers stappen.
Vissers speelden in de gemeente Barsinger-
horn een hoofdrol in de SDAP en leverden
daar wethouders. Opvattingen over gewenste
maatschappelijke verhoudingen gaan er terug
tot de bloeitijd van de haven voor 1800. De
overdracht van normen door de generaties
heen reikt in de Wieringermeer niet tot zo diep
in het verleden. Pioniersgemeenschappen kun
nen heel verschillend zijn. Soms staat aan de
start ervan een groep mensen die het gaat om
de godsvrucht, soms een groep financiers in de
steden. Soms wil een stadstaat zijn
militaire en maritieme positie in de regio
versterken. Hier drukte Dienst Zuiderzeewer
ken vanaf de tekentafel zijn stempel op het
karakter van het nieuwe land. De effecten daar
van gaan verder dan de ruimtelijke ordening.
Het werkte ook door in de sociale verhoudin
gen.
Noot: J. van Woensel, 'Hier werd een toekomst
geboren, bouwt voort', Gemeenschapsvorming
in de Wieringermeer, 1932-1955, Holland 39
(2007) 180-199.
Kolhorn is ontstaan als kustdorp. Na 1844 werd
landarbeid hoofdzaak. Aan beide kent dit boek
gelijkelijk waarde toe: de welvaart van de schip
pers met hun mooie kleren in een kamer vol
opsmuk, maar ook het ploeteren in de polder,
de cholera, malaria, en in de winter soms de
honger.
Tussen vroeger en later gaapt dus een diepe
kloof. Toch presenteert het boek een samen
hangend verhaal. Vernieuwing in het dorps
leven kwam uit de traditionele sector, van
de vissers. Zij speelden een hoofdrol in de
emancipatie van het verarmde dorp. Daardoor
hervond Kolhorn de eigenzinnige grondtoon
van het dorpsleven.
De geschiedenis van Kolhorn heeft een grillig
verloop. Dit boek zoekt niet naar een mooie
doorgaande lijn tussen de generaties. Van bete
kenis is iets anders. Achterachterkleinkinderen
namen opnieuw op wat hun verre voorouders
deden maar wat de grootouders en ouders
vergeten waren of verloren waanden. Het
belangwekkende uit het verleden van Kolhorn
is te vinden in de glorietijd van de haven, maar
ook in het overeind krabbelen en opnieuw
beginnen.
Jaap Kerkhoven, Aan wad en waard.
Geschiedenis van Kolhorn (Wormer,
Uitgeverij Noord-Holland, 2018, 312 blz.,
ISBN: 978-94-92335-09-8) 29,95
www.jaapkerkhoven.nl
JAAP KERKHOVEN
26ste jaargang 2018/3, nummer 81
