De komst van de winkeliers
Historisch Genootschap
Wieringermeer
Rein Kooien
Het winkelbestand in onze polderdorpen is in
de ruim tachtig jaar dat de polder bestaat door
lopend sterk veranderd. De huis-aan-huisbezor-
ging is vrijwel helemaal verdwenen. De laatste
lege melkflessen die iedere morgen op de stoep
op nieuwe inhoud stonden te wachten staan nu
in het archief van het Historisch Genootschap.
Vooral op het gebied van het assortiment van
koopwaar in een winkel is er een revolutionaire
aanpassing geweest. De gebouwen zijn ook
regelmatig aangepast. En de mobiliteit van
het winkelpubliek is tegenwoordig nog meer
toegenomen, om over de webwinkels maar te
zwijgen.
Hoe verliep die vestiging?
Waren er vestigingsregels, waren er eisen aan
een winkelier, waar kwamen de middenstan
ders vandaan?
Toen de Wieringermeer droog kwam en de
kolonisatie van de polder begon waren er geen
regels betreffende de vestiging van de midden
stand. Een ieder die met een winkelplan naar
de Wieringermeer kwam meldde zich bij de
Directie met het verzoek om een perceel grond
in erfpacht in gebruik te mogen nemen waarop
de ondernemer zelf moest bouwen.
De Directie stelde alleen bouwkundige eisen.
Men moest bouwen voor de toekomst. Tijde
lijke bouwwerken werden niet toegelaten. Parti
culiere architecten moesten een ontwerp ma
ken waarover de Directie een oordeel uitsprak
Regelmatig werden ontwerpen afgekeurd. Het
gevolg van die werkwijze was dat er wel goede
winkelpanden gebouwd werden maar te veel.
De ordening van middenstandszaken werd aan
de vrije markt overgelaten.
De eerste uitgifte van percelen bouwgrond voor
woningen en zakenpanden vond plaats in 1932:
5 in Slootdorp en 2 in Middenmeer. Via een
openbare inschrijving kwamen er voor die
7 percelen welgeteld 23 inschrijvingen. De ani
mo was dus niet groot. De winkeliersselectie
was vergelijkbaar met die van de pachters.
Ze moesten financieel weerbaar zijn en
vakbekwaam. Over hun religieuze achtergrond
werd niet gesproken.
De financiële positie van de winkeliers werd
door het te grote aantal winkels al snel pre
cair, en in Wieringerwerf werden er nog meer
gepland. Toen daar de bouw begon gingen
de al in de polder gevestigde winkeliers over
tot een zichtbaar protest, de vlaggen gingen
halfstok. Om het groot aantal bezoekende as
pirant-nieuwkomers niet af te schrikken heeft
de Directie de middenstanders laten weten elke
vorm van zichtbaar protest niet te accepteren
en elke vorm van overleg af te breken als ze
niet stopten met hun acties.
De winkeliers kozen eieren voor hun geld,
staakten hun protest en het overleg met
de overheid werd hervat. Met resultaat. De
erfpachtcanon werd met 20 verlaagd en de
vestigingsvrijheid zou ingeperkt worden.
AANTAL MOTORRyrUIGEN O? 1 AUGUSTUS Ijj3.
Mede m blik (4200 iiiw.)
Wieringermeer {3500 inw,)
Motorrijwielen
46
99
Motonlriewiclerj-
3
11
PerKinetidWiSorrijtuigen
50
«19
Autobussen
4
Vrachtmotoirijtuigai
38
144
141
373
Dc cijfers van de Wieringermeer doen waarlijk aan Amerika denken;
er komt n.L één motorrijtuig voor op negen inwoners, Dc groote afstanden
in dc Meer eenerzijds en de betrekkelijke welvaart anderzijds kunnen ons
een en ander doen begrijpen.
26ste jaargang 2018/3, nummer 81
