Straatnamenrubriek: Ir. Wortmanstraat
Na bijna zeven jaar hoofdingenieur in Noord
Holland te zijn geweest, volgde in mei 1915
Wortmans benoeming tot inspecteur-generaal,
de hoogste functie binnen Rijkswaterstaat. Zijn
standplaats werd opnieuw Den Haag. In die func
tie werkte hij aan de verbetering en uitbreiding
van de haven van Delfzijl; ook deed hij studie naar
de mogelijkheid hoogovenslakken te gebruiken
als wegverharding.
Directeur-generaal
Nadat koningin Wilhelmina in juni 1918 haar
handtekening had gezet onder de Zuiderzee-
wet, moesten de plannen voor de Zuiderzeewer
ken worden uitgewerkt. Er werd voor gekozen
eerst een verbinding te maken tussen de Noord
Hollandse kust en het eiland Wieringen en daar
na het gebied tussen Medemblik en het eiland in
te polderen. Daarna zou aan de grote afsluitdijk
worden gewerkt.
Bij het uitwerken van die plannen speelde Wort-
man een belangrijke rol, o.a. bij het bepalen van
de plaats voor de uitwaterings- en scheepvaartslui
zen en voor de grote afsluitdijk. De exacte ligging
was vooral afhankelijk van de ondergrond en de
stroming. Bij het bepalen van de plaats waar de af
sluitdijk aan de Friese kust zou komen, had Wort-
man een voorkeur voor Zurich boven Piaam. Men
koos uiteindelijk voor de aansluiting bij Zurich,
omdat dat tot lagere waterhoogten zou leiden.
Wortman bemoeide zich niet alleen met de Zui
derzeewerken als een waterstaatkundig project,
maar had ook zijn ideeën over hoe de nieuwe pol
ders moesten worden ingericht. Voor Wortman
lag daarbij de nadruk op de landbouw. Hij was
helder in zijn standpunt: voor de Wieringermeer
die toen op de tekentafel lag, kregen landbouw
bedrijven van een zekere omvang prioriteit. Voor
stedenbouwkundige experimenten was er geen
ruimte. En er zou voor erf- en wegbeplanting
worden gezorgd.
Wortman bleef tien jaar directeur-generaal van
de Dienst der Zuiderzeewerken tot zijn pensio
nering op 1 mei 1929. Bij die gelegenheid werd
hij tot lid en ondervoorzitter van de Zuiderzeeraad
benoemd. In 1933 nam hij het voorzitterschap op
zich en bleef die functie vervullen tot zijn overlij
den in oktober i939.
Wortman hoorde tot de grote waterstaatsingeni
eurs uit zijn tijd en kreeg erkenning in binnen- en
buitenland in de vorm van ridderorden, een ere
doctoraat en diverse erelidmaatschappen. Al de
gemalen die ingezet werden voor de droogmaking
van de nieuwe polders kregen namen van perso
nen die nauw bij de Zuiderzeewerken betrokken
waren geweest. Het gemaal 'De Wortman' werd in
1956 bij Lelystad in gebruik gesteld door konin
gin Juliana, op dat moment het grootste gemaal
ter wereld
Uit: Tijdschrift voor Waterstaatsgeschiedenis 13 (2004);
webversie 2006
Op dit punt werd afgeweken: als adviseur van de Dienst
der Zuiderzeewerken voor het ontwerp van de dorpen
en het landschap van de Wieringermeer werd aange
trokken Prof. Ir. Granpré Molière.
25ste jaargang 2017/2, nummer 77
