Strijdbaar leven
Historisch Genootschap
Wieringermeer
Ina Hoogenbosch-Glas
De heer Bart Lankester, journalist en schrijver, vertelde na de pauze van de jaarverga
dering over de staking in 1936 en de aanleiding daartoe. Het strijdbare leven van Trien
de Haan, een zus van Lankesters oma, gaf aanleiding tot een onderzoek wat zij voor invloed
had in dit alles. Trien was geboren in 1891 in een klein dorpje, Hauwert nabij Hoorn, in een
gewoon gezin. Ze volgde alleen de lagere school en wilde wel wat betekenen voor de mensen.
In juni 1920 werd met de
uitvoering van de Zuiderzee
werken gestart. Een geweldig
werkgelegenheidsproject.
Het nieuwe land trok veel
arbeiders. Er werden wegen
en sloten aangelegd; het zag
er allemaal rooskleurig uit. Er
zou voor duizenden mensen
werk, zijn maar dat liep an
ders. De crisis gooide roet in
het eten. Trien zag en hoor
de, dat de werkzaamheden
en het salaris in de Wierin-
germeer slecht geregeld was.
De arbeiders veelal wonende
op Wieringen, werden slecht
betaald. Per uur verdienden
ze 25 cent, dat werd gemiddeld 12,50 gulden
per week. Het was hard werken, van 's morgens
vroeg tot 's avonds laat. Er heerste armoede,
en de vrije arbeiders, de import Wieringers en
deels de Zuiderzee-werkers hadden het zwaar.
De huur werd verhoogd en de huisvesting was
zeer slecht. Na de vele klachten kregen ze een
verhoging van 3 cent.
Er was een oplopende werkeloosheid. De burge
meester stelde dat het Rijk moest helpen.
Er kwam een basisuitkering en de gemeente
zorgde voor een toeslag en uitvoering onder
leiding van de Heidemij, de grote werkverschaf-
fer van de polder. Werkelozen uit Friesland, Gro
ningen en Drenthe kwamen hier naar de polder.
Vanaf 1932 kwamen er ook
arbeiders vanuit de randge
meenten. Er was al jaren on
rust onder de arbeiders. In
1929 waren de eerste loonac-
ties, en in dit jaar waren de
zandscheppers en baggeraars
nog succesvol, maar de
volgende stakingen in maart
1931 en november 1932 en
twee korte stakingen in 1933
bereikten dit succes niet.
De anarchisten uit Drenthe
wisten van staken en waren
hier vaak bij betrokken. Voor
hen gold: "Niemands koning
en niemands knecht."
Trien de Haan kende ar
moede, kwam uit een gezin met zes kinderen.
Van de Ned. Hervormde kerk in Hauwert kreeg
haar vader een 'kerkebouwtje', d.i. een stukje
grond, en verdiende daar wat geld mee. Trien
wilde graag doorleren en kon perfect naaien. Ze
zocht naar een rijke man, maar trof deze niet,
het werd een man die uit Friesland kwam en
gasbron installaties aanlegde. Hij kwam recht
voor zijn mening uit en dat sprak Trien aan.
Ze trouwden en trokken naar Leeuwarden. Ze
werden aanhangers van dominee Domela Nieu-
wenhuis. Ze traden toe tot de communistische
partij. Het was ten tijde van Stalin.
Trien kreeg toch heimwee en ze keerden terug
naar Hoorn, waar haar man bij de gemeente-
24ste jaargang 2016/1, nummer 73
