Van Alles Wat
staking en de protesten neergeslagen. Vele
stakers en organisatoren werden gearrest
eerd, geëxecuteerd of gedeporteerd naar
concentratiekampen.
In het Werkdorp hielden al deze ontwikkelin
gen ons natuurlijk ook bezig, maar we werden
er niet direct door beïnvloed. Ons leven ging
gewoon door. Hieraan kwam echter plot
seling een einde op donderdagochtend 20
maart 1941. Zeven bussen arriveerden en
bleven vlak bij het Werkdorp staan. In de
bussen zaten enkele Duitsers in burgerkled
ing. Later die middag arriveerde een speciale
auto met de commandant van de Gestapo
Willy Lages, die gekleed was in zijn SS-uni-
form. Hij ging naar het kantoor van het Werk
dorp en beval de heer Kemmeren om naar het
kantoor te komen. (De heer A.C. Kemmeren
was het Nederlandse hoofd van de land-
bouwafdeling in het Werkdorp. Daarnaast
gaf hij leiding aan de landbouwopleiding en
in die hoedanigheid legde hij direct verant
woording af aan het locale bestuur van de
Wieringermeer.) Lages zei tegen Kemmeren
dat alle Joden uit het Werkdorp onmiddellijk
meegenomen zouden worden. Kemmeren
ging hier echter tegenin. Hij pleitte dat de
landbouwproductie in het Werkdorp essen
tieel was voor de landelijke voedselvoorzien
ing. Als de Duitsers iedereen meenamen die
in de landbouw werkte, zou de gehele land
bouwproductie worden verstoord. Na enige
discussie ging Lages ermee akkoord dat
zestig leerlingen die in de landbouw werk
ten voorlopig mochten blijven. Alle anderen
werden echter meteen meegenomen. De
heer Kemmeren had vervolgens de moeilijke
taak om zestig Joodse leerlingen uit te kiezen
die achter mochten blijven. Omdat ik niet in
de landbouw werkte, moest ik samen met
de meerderheid vertrekken. Maar mijn nicht
Lotti Bruck mocht blijven.
Het complete verhaal is (in het Engels) te
lezen op internet. Vertaling: Sylvia Fonteijn
Bestemming Joods Werkdorp
Toen er enige maanden geleden sprake van
was om het gemeenschapshuis van het voor
malige Joodse Werkdorp uit te breiden en
in te richten als verblijfsgelegenheid voor
tijdelijke (Poolse) arbeidskrachten kwam
er veel weerstand van onder andere de om
wonenden. Het bestuur van het Genootschap
voor de Geschiedenis van Wieringermeer
heeft toen ook van zich laten horen middels
een schrijven aan de leden van de gemeen
teraad.
Het bestuur keurde niet alleen de plannen
van toen af, maar kwam ook met een alter
natief. Het plan tijdelijke werknemers onder
te brengen in het gemeenschapshuis aan de
Nieuwesluizerweg is door de raad afgewezen
en gaat dus niet door.
Het bestuur van het Genootschap schreef de
volgende brief aan de raadsleden, gedateerd
25 augustus 2009.
Geacht gemeenteraadslid,
Overleven op nieuw land
"Op de vlucht voor geweld en vernietiging,
voor honger en armoede, voor tirannie en
gevangenschap ga je op zoek naar een be
tere toekomst. Naar een plek op de wereld
waar je in vrijheid kunt leven, waar je wél een
goed bestaan kunt opbouwen voor jezelf en
voor je lotgenoten".
De Wieringermeerpolder is zo'n plaats.
In de dertiger jaren van de vorige eeuw
werd de nieuwe polder ontgonnen. Uit alle
landstreken van Nederland kwam men hier
naartoe. Hier was werk, hier was land, hier
Kroniek no. 54, 17e jaargang, 2009/3
29
