papieren lagen). Nadat de spullen op de dijk waren gebracht ging mijn vader nog
terug om de koeien te halen; er waren er nog maar een stuk of tien (inclusief
jongvee) want de Duitsers hadden al eerder enkele gevorderd. Eén koe ontsnapte.
Toen mijn vader die later alsnog ging halen, samen met de kippen en het niet zo lang
daarvoor door aannemer Schotte gebouwde kippenhok, liep het water al over de weg
heen. Een paar kalveren waren al gauw spoorloos verdwenen. Dat was niet het enige
dat toen is gestolen.
Op de Oude Zeug werd van strobalen en dekkleden en met behulp van het kippenhok
een hut gebouwd. Ook het dijkmagazijn werd voor verblijf ingericht; hier sliepen
vrouwen en kinderen (mij is later precies aangewezen in welke hoek van het gebouw
ik geslapen heb).
Stro was er genoeg want men had nog tijd om strobalen te halen uit de nabijgelegen
boerderij van Kikstra. Voor de koeien en paarden kon men nog voerbieten halen uit
de hopen die bij de boerderijen van Kikstra en Tolsma lagen.
Hoe de stemming was onder de evacués op de Oude Zeug laat zich raden. Er zullen
vast wel verwensingen aan het adres van de Duitsers zijn geuit. Niemand begreep
immers welk belang met hun vernietigingsactie was gediend. Mijn vader vertelde dat
men wel opgelucht was dat er geen mensen bij de onderwaterzetting waren
verdronken en dat ook het meeste vee in veiligheid was gebracht. Maar dat was dan
ook het enige positieve. Velen zullen wel wat somber zijn geweest over de toekomst.
De boeren waren nog volop bezig met de opbouw van hun bedrijf (de boerderijen
aan de Zeugweg en Noorderdijkweg waren pas in 1940 of 1941 voor het eerst
verpacht) en nu lag alles in het water. Hoe lang dit zou duren wist men niet, maar in
elk geval kon niemand toen vermoeden dat er een klein jaar later al weer kon worden
geploegd en gezaaid. Kortom, de stemming zal niet zo vrolijk zijn geweest.
Aantal mensen
Hoeveel mensen er op de Oude Zeug zaten is niet duidelijk. Zeker is dat het in ieder
geval de volgende families betrof:
- van de Zeugweg de families Suidgeest, Nieboer en Renkema
- van de Noorderdijkweg de families Veeman, Postma, Van de Schaaf,
Kikstra, Tolsma en Manten
- van de Meeuwstraat de families Krans en Van der Woude
Mijn ouders meenden zich te herinneren dat het in totaal wel om een tachtig mensen
ging. Aangezien hun eigen gezin met alle aanhang al 12 personen omvatte, lijkt dat
getal van 80 in elk geval niet te hoog gesteld. In de brief van mw A. Hellinga van 17
juni 1945 staat dat in de tweede nacht ongeveer 80 mensen naar Friesland
vertrokken. Aangezien er toen nog verschillende personen op de Oude Zeug
achterbleven, valt te concluderen dat het totale aantal evacués kennelijk nog hoger
dan 80 is geweest.
Foto's
Over het verblijf op de Oude Zeug zelf zijn mij niet zo veel bijzonderheden
meegedeeld. Wel is er een foto, gedateerd op 18 april 1945 en gemaakt door Arie
Cornielje, waarop een aantal details is te zien. Achterop de foto staat: "Onze eerste
warme maaltijd op de Oude Zeug", (Zie hieronder.) Er zijn elf personen te
onderscheiden: ons hele gezin (behalve mijn broer Piet), de Turksma's, Antje
Hellinga, Leen van de Plas, Gerrit Boshuizen en een elfde persoon. Met het bord op
schoot zit men op strobalen, op de grond of op aardappelkistjes waaroverheen een
plank is gelegd. Op de voorgrond staan in het gras enkele emmers en een pan; er
liggen ook jute zakken. Links staat een zaaimachine. Op de achtergrond is het
kippenhok zichtbaar er steekt een paal bovenuit met daaraan een witte vlag. Verder
zijn strobalen zichtbaar, met daarover-iheen dekkleden. Tegen de strobalen staan
twee fietsen.
29
