technisch ambtenaar van het Heemraadschap de Wieringermeer in
Medemblik. De Duitse officier kreeg ontwijkende antwoorden op zijn vele
vragen omtrent de opbouw van de dijk. Later bleek dat deze Effner ook
informatie had proberen te krijgen bij de Dienst der Zuiderzeewerken te Den
Haag.
Je zou zeggen dat de Wieringermeerbevolking, en zeker de autoriteiten, op
de hoogte zou zijn van een op handen zijnde dreiging. Immers half februari
1945 was er al bedrijvigheid op de dijk langs de Noorderdijkweg. Met
prikkeldraad en palen werd toen al een gedeelte van de dijk afgezet.
Naar aanleiding van wat er op en nabij de dijk gebeurde gaf burgemeester
A. Saai (NSB-er) op 4 april '45 al een tweede evacuatie-instructie uit. Men
werd aangeraden om een hoeveelheid kleding en levensmiddelen op de
zolderverdieping te bergen, zodat men bij een eventuele evacuatie hierover
kon beschikken. De slotzin van dit bericht luidde: Tot slot wijs ik er
duidelijk op, dat er geen enkele directe aanleiding is tot ongerustheid, doch
dat de tijd die wij beleven tot het nemen van de nodige
voorzorgsmaatregelen verplicht".
Tien dagen later, op 14 april staat de hieronder afgedrukte 'waarschuwing
aan de bevolking' in de Wieringermeerbode. Het lijkt erop dat de bezetters
met dit bericht zich bij voorbaat een rechtvaardiging probeerden te
verschaffen voor de al voorgenomen onderwaterzetting.
Opvallend is ook dat al in
december 1943 door het
gemeentebestuur een
Evacuatiecommissie werd
ingesteld. Deze commissie was
verantwoordelijk voor de
organisatie van een goedlopend
evacuatieplan. De Wieringermeer
werd hiertoe verdeeld in regio's
met regioleiders en subleiders per
wijk, (weg of straat). Er werden
lijsten opgesteld van aanwezige
personen per wijk en regio,
paarden en wagens vooraf
toebedeeld per wijk en o.a.
sleutelzakken* geregeld. Toen de
onderwaterzetting plots
werkelijkheid werd is er van de
uitvoering van de plannen van de
Evacuatie-commissie weinig of
niets terecht gekomen. Alleen het
waarschuwingssysteem werkte
goed. De meeste bewoners waren
daardoor snel op de hoogte van de
dijkvernieling op 17 april en
konden het vege lijf en deels hun
goederen redden.
Gemeente Wieringermeer.
Waarschuwing aan de
bevolking.
Door den bevoegden Duitschen militairen
commandant is mij medegedeeld, dat bij het
optreden van terroristen of partisanen in
georganiseerd verband in de Wieringermeer
de Duitsche weermacht genoodzaakt zal
kunnen worden de dijken te laten springen,
met het gevolg, dat de Wieringermeer onder
water komt.
Het is van het grootste belang, dat wij voor
deze ramp bespaard blijven en ik doe daar
om een ernstig beroep op de bevolking om
alles in het werk te stellen waardoor het
optreden van partisanen of terroristen wordt
verhinderd.
Voorts werd mij medegedeeld, dat door
geallieerde vliegtuigen soms straatversperrin
gen worden neergelaten. Deze moeten door
de bevolking onmiddellijk worden opge
ruimd. De gebruiker van den grond, in de
nabijheid waarvan deze versperringen op den
weg worden aangetroffen, wordt aansprake
lijk gesteld en kan op zware repressaille-
maatregelen, van het in brand steken van de
woning rekenen.
Wieringerwerf, 14 April 1945
De Burgemeester van
Wieringermeer, A. SAAL.
De sleutelzakken zijn te zien in ons Genootschapshuis.
33
