hakvruchten, waar de 'arbeidsfilm' een gelijkmatig verloop heeft. De kostenkromme van
den trekker toont daarentegen aan, dat de kosten per arbeidsuur weinig verandering
meer ondergaan, zodra meer dan 500 resp. 1000 bedrijfsuren per jaar worden gemaakt.
Hieruit volgt, dat de trekkers op hun plaats zijn op eenzijdige graanbedrijven, zoals de
Wieringermeer, waar de arbeidsfilm een zeer ongelijkmatig verloop heeft met scherpe
toppen, zodat de trekkers als 'Spitzenbrecher' dienst kunnen doen. Ook blijkt, dat de
trekkers alleen dan voordeelig werken, indien zij een groot aantal paarden vervangen,
dus zwaar werk verrichten en niet voor lichte transportwerkzaamheden worden
gebruikt."
Een primeur
In de zomer van 1934 beleefde de Wieringermeer een primeur: vermoedelijk de
eerste 'maai-dorsmachine' of combine werd ingezet in Nederland. Het ging om een
Holt-Caterpillar getrokken machine met een opbouwmotor van 15 pk. Eind juli werd
de combine geleverd en men hoopte er direct mee aan de gang te kunnen, maar het
Nederlandse klimaat zorgde ervoor dat het pas begin augustus kon.
De gecombineerde maai-dorsmachine in werking (1934).
Na een sukkelperiode van enkele dagen wegens ongeschoold personeel en onbekendheid
met de machine leverde deze verder vrij behoorlijk werk, maar een paar nadelen waren
er ook: meestal moest het graan worden nagedroogd in de graandrooginrichting, het
werd minder goed gereinigd dan bij de stationaire dorsmachines, het stro moest apart
geperst worden door een Ann Arbor rijdende pers en niet te vergeten de veel grotere
afhankelijkheid van het weer. Voor de middag kon er niet veel gedaan worden en na 5
uur 's middags werden de omstandigheden al weer slechter. De combine kostte
f. 3800,- en de rijdende pers f. 3100,- Ook in 1935 werd de combine gebruikt, men was
er zelfs gematigd enthousiast over. Wel bleek dat deze manier van oogsten nauwelijks
voordeliger was dan de traditionele manier van maaien met de binder en dorsen met de
dorskast. Het verschil was f. 0,86 per ha in het voordeel van de combine en dat woog
niet op tegen de genoemde nadelen.
21
