Geen boerderij is gelijk In de Wieringermeer werd de grond de eerste jaren door de staat geëxploiteerd. Voor het ontginnen van de grond werden de eerste ontginningsschuren gebouwd, telkens één op een gebied van ca. 300 hectaren. Ze werden in de directe nabijheid van kanalen en tochten gesitueerd omdat veelal wegen en bruggen nog niet aanwezig waren. De eerste is gebouwd aan de Slootvaart nabij de Haukes en draagt dan ook de naam "De Eerste". Dit bedrijfsgebouw is aanvankelijk gebouwd als open schuur en werd gebruikt voor het bergen van machines, materialen en gereedschappen. Later zijn de wanden dichtgemaakt. Van dit type, met de karakteristieke knik in het dak (type a), zijn er 8 gebouwd, maar na de onderwaterzetting slechts 4 herbouwd. Voor de andere 4 zijn grotere gebouwen geplaatst. Ontginningsboerderijen Het latere type b was vrijwel identiek, maar had echter een zadeldak en type c was voorzien van 4 schuifdeuren met een totale breedte van 12 meter. De schuren zijn zodanig ontworpen dat ze later konden worden aangepast voor de uitoefening van een gewoon landbouwbedrijf. Deze ontginningsschuren zijn in 4 series gebouwd. Bij de eerste 3 series, totaal omvattend 50 gebouwen van het type a, b en c, werd over het algemeen op enige afstand van elke schuur een dubbele arbeiderswoning gebouwd. In de ontginningsperiode werd deze in zijn geheel bewoond door de bedrijfsleider en later door landarbeiders. Na uitgifte werd dan een pachterswoning bij de schuur gebouwd. Bij de 4e serie van 12 schuren (type d), die als laatste zijn gebouwd, werd meteen de definitieve pachterswoning De eerste uitgifte De uitgifte van de eerste landbouwbedrijven bestond uit 32 gemengde bedrijven van elk 20 hectare. Op het moment van uitgifte was er nog onvoldoende inzicht in de mogelijkheden van de grond. Daarom werd voor alle bedrijven een uniform bouwprogramma aangenomen met een veebezetting van 20 stuks grootvee en 7 stuks jongvee. Hierdoor werd het mogelijk de boerderij in serie te bouwen. Deze ontwikkeling was nieuw want in die tijd was nieuwbouw van boerderijen geen alledaags verschijnsel. Alleen na brand werd een nieuwe boerderij gebouwd, meestal op de oude fundering en met behoud van het eventueel niet verbrande deel. Boerderijen werden over het algemeen ook niet afgebroken, ook tegenwoordig niet. Men repareert en vernieuwt, eeuwen lang. Wel waren ervroeger op kleine schaal een aantal boerderijen tegelijk gebouwd volgens afzonderlijke opdrachten van particulieren. Voor het ontwerp van deze serie van 32 gebouwen werd gekozen voor een type met alle bedrijfsruimten en het woongedeelte onder gebouwd. fype a 14

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Kroniek Historisch Genootschap Wieringermeer | 2003 | | pagina 16