Op 28 mei 1932 wordt de dijk gesloten. Holland en Friesland zijn
verbonden. Weg Zuiderzeehet IJsseimeer is geboren.
Rouwende botters om wat verloren gaat. Waar eens de vissen
zwommen graast nu vee. Waar eens honderden vissers hun brood
vonden, zullen nu de boeren oogsten.
De zee is wegmaar er is LAND in ZICHT!!!!
tk.
M. de Jongvoorwerker in Het Joodse Werkdorp
647
Van maart 1934 tot juli 1941 was er in de Wieringermeer aan de Nieuwesluizerweg een
joods werkdorp, waar een groot aantal door de nazi 's vervolgde Duitse joden een heen
komen vonden. De eerste vluchtelingen kwamen in 1934, de laatsten kwamen in 1939
vanuit Duitsland en Oostenrijk, meestal rechtstreeks uit het concentratiekamp. Deze jonge
mensen vonden in de Wieringermeer een veilig onderkomen en de mogelijkheid tol
opleiding, die perspectief bood tot emigratiekansen naar met name Palestina.
Voor jongens was er een tweejarige opleiding tot akkerbouwer, tuinder of veehouder oj
omscholing tot ambachtsman, zoals timmerman, metselaar, meubelmaker, smid of bakker
mogelijk. Meisjes werden opgeleid in de (landbouw)huishouding. Ook werden er lessen
gegeven in boekhouden en administratie naast de taalcursussen Hebreeuws.
De later bekende mr. Abel Herzberg wm o.a. directeur van het werkdorp van augustus
1940 tot maart 1941. A.C. Remmeren was gedurende de gehele periode werkleider,
terwijl, om enkele bekenden te noemen, oud-raadslid van gemeente Wieringermeer, de
heer A.J.. Slabbekoorn en de latere fouragehandelaar, G. van Oers, vanaf 1937 tot het
einde in het werkdorp werkzaam waren respectievelijk als voorwerker in de tuinbouw en
voor de paarden. Ook Michiel de Jong uit Wieringerwaard, wiens verhaal we hieronder
kunnen lezen, was gedurende ongeveer een half jaar voorwerker bij de opleiding in de
veeteelt in het werkdorp.
In juli 1944 werd het werkdorp door de Duitse bezetter opgeheven. Tot dan hadden
ongeveer 750 vluchtelingen in de Wieringermeer een opleiding gevolgd. Van de 300
leerlingen die in mei 1940 aanwezig waren verloren tijdens de Tweede Wereldoorlog meer
dan de helft het leven in een concentratiekamp. Zij die de oorlog overleefden vonden
bestaan in o.a. Palestina, Nederland, Amerika en Australië.
In 1981 was er een reünie voor alle oud-werkdorpers, zowel leerlingen als personeel, in de
Oostwaardhoeve aan de Nieuwesluizerweg. Veel oud-bekenden hebben daar herinnerin
gen opgehaald uit de donkere jaren van hun jeugd.
