Op de eerste ledenbijeenkomst, 27 oktober, stond het water centraal,
zeer toepasselijk op deze avond met harde wind en veel, veel regen.
De heer H.T.M. Lambooij uit Schagen hield voor ons een lezing over:
De Westfriese Kanalisatie.
De heer Lambooij is geboren in Leeuwarden en studeerde
geschiedenis in Leeuwarden en Groningen. Hij is als docent werkzaam
geweest in Veendam en Schagen.
"Als leraar geschiedenis verdiep je je automatisch in de historie van je
leefomgeving".
In de jaren 80 werd hij door de heer Ris, toenmalig dijkgraaf van
Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier, gevraagd om een
nieuwe archeologische kaart van Noord Holland te maken.
Dat resulteerde in het boek: Getekend Land", uitgegeven in 1987.
Het eerste deel van zijn betoog handelde over de verbindingen (water
en dijken) in Noord Holland.
Getoond werd een kaart van Joost Janszoon Beeldsnijder uit 1573.
Deze kaart werd gemaakt in opdracht van Philips de Tweede en moet
worden beschouwd als een land- en waterkaart voor de Spaanse
troepen. Tachtigjarige Oorlog), voor de belegering van o.a. Alkmaar,
Haarlem en Leiden. De kaart toonde heel gedetailleerd de waterwegen
en landwegen en de verbindingen naar de Zuiderzee.
Alkmaar lag strategisch gunstig, op een hoge rug, met goede
verbindingen naar de Zuiderzee.
Tussen de steden, Hoorn, Medemblik en Haarlem en Alkmaar bestond
onderling rivaliteit om de beste vaarverbindingen, de handelsbelangen
speelden toen al een grote rol. Ooit moest de schutterij van Alkmaar
eraan te pas komen om te verhinderen, dat bij Rustenburg een sluis
gebouwd werd.
Soms moesten er dammen gebouwd worden om de veiligheid te
waarborgen, maar dat belemmerde dan weer het scheepvaartverkeer.
De belangen waren soms tegengesteld.
Belangrijke verbindingen in de 16e eeuw waren de Sint Aagtendijk bij
Beverwijk, de Westfriese Omringdijk, de Hoge Dam in Zaandam en b.v.
de Nesdijk en de Tjallewal bij Schagen.
De dijken en dammen vormden voor de scheepvaart een hindernis.
Om die te "nemen", bouwde men overtomen of overhalen.
Een overtoom is een helling of een hellende set met rollen, waarop
schepen met behulp van een lier of kaapstander overgehaald werden.
Een van de laatste overtomen bevond zich tot de tweede wereldoorlog
in Avenhorn.
