De onthulling
dr ir C. Lel
Donderdagmiddag had onder
zeer grote belangstelling de ont
hulling plaats van het stand- j
beeld van de grondlegger van de
Zuiderzeewerken
Reeds ver voor de aanvang van
de plechtigheid hadden zich dui
zenden achter de afzetting ge->
schaard, terwijl de op het ter
rein aanwezige tenten zich vul
den met de honderden genodig
den. Onder de genodigden be
vonden zich o.a. de ministers
Mansholt, Beel en Zijlstra, de
commissarissen van de koningin
van de provincies Noordholland
en Friesland, de oud-minister
van Waterstaat ir Bongaerts, de
voorzitter van de le Kamer, dhr
Jonkman, de hoofdingenieur van
de Rijkswaterstaat ir Maris en tal
van andere Ingenieurs en andere
Waterstaatspersoneel bij de uit
voering van de Zuiderzeewerken
betrokken was of nog is. Ook de
beeldhouwer Mari Andriessen
was aanwezig. De gemeente Wie-
ringerj was vertegenwoordigd
door burgemeester en wethou
ders en de leden van de gemeen
teraad.
Ook de jeugd was sterk verte
genwoordigd. De schooljeugd vani
Den Oever en Oosterland, voor-!
afgegaan door het Jeugdcorps
van „Apollo" o.l.v. haar direc
teur, dhr Joh. v. Glabbeek, mar-
cheerde met vlaggetjes en strik-
jes getooid naar het terrein, dat
met tal van vrolijk wapperende
vlaggen in de Nederlandse kieu-
ren was gemarkeerd.
Terwijl het publiek in afwach
ting was van- de komst van. H.M.
de koningin kortte het keurig ge-
uniformeerde muziekcorps van
de Staatsmijnen de tijd met het
spelen van marsmuziek.
Even over drieën kondigde het
geronk van een he'licopter, een
Sikorsky S 55, de komst van de
koningin aan. Na een rondje ge
maakt te hebben boven de slui
zen en het feestterrein landde het
toestel op vlotte wijze op het
grasveldje achter het museum
van de Zuiderzeewerken. Met
H.M. stapten de minister-presi
dent dr Drees en zijn; echtgenote
uit de helicopter. Tot de inzit
tenden behoorden tevens de ad
judant van Hare Majesteit, de
de kapitein luitenant ter zee J-
Stegeman, mevr. W. A. Repelaer
van Driel en mevr. Baronesse
Band. Het toestel werd bestuurd
■door de luitenant ter zee le klas
se Greve, die om. kwart over twee
van Soestdijk was opgestegen.
Nadat het hoge gezelschap was
uitgestapt werden door twee ach
terkleinkinderen van ir Lely
bloemen aangeboden. Jan Lelv,
oud: 7 jaar bood H.M een bou-
quet rozen aan, terwijl Titia Le-
ly, oud 10 jaar. mevr. Drees
Klr>«men offreerde
a -
tr- 1*
In het mu
seum werd- H.M. ontvangen door
het comité-herdenking eeuw
feest ir Lely, waarvan, baron de
Vos van Steenwijk voorzitter en
mr K. Jansma secretaris is.
Daarna begaven de gasten zich
naar het terrein van de plechtig
heid om vervolgens plaats te ne
men in een der grote tenten.
Baron mr dr de Vos van Steen-
wijk sprak toen een herdenkings
rede uit, waarin hij o.m. het vol
gende naar voren bracht:
In de oudste tijden van het Ro
meinse rijk bestond de gewoonte,
dat bij feestelijke gelegenheden
zij die aanlagen beurtelings de lof
van beroemde mannen bezongen,
aldus spreker. Ook wij zijn thans
verenigd om uiting te geven aan
onze waardering voor een groot
man. Want als wij hier bijeenge
komen zijn om getuige te zijn van
de onthulling van het standbeeld i
vari' dr C. Lely, dan is het van j
zelf sprekend, dat daarbij een j
dankbaar herdenken van deze j
grote Nederlander niet kart ont-
breken. Van hoeveel te meer ge
wicht js deze herdenking, nu vele
van de hier aanwezigen Lely
persoonlijk hebben gekend en van
zijn .-arbeid getuige zijn geweest.
'Spreker wees op de gehele an
dere tijdsomstandigheden, toen
honderd jaar geleden Lely "werd
geboren. Met v-er vooruitziende
blik had dr Ir C, Lely een juist
inzicht op de grote veranderingen
die door aanpassing bij het nieu-
we tiidsbeeld nodig waren. O.m.
op het gebied van het verkeer
door zijn pleiten voor de KLM en
voor nieuwe verkeerswegen.
Maar zijn veelzijdigheid, blijkt
bij zijn aandeel in de verbeterin
gen op verschillend gebied: ver
betering telefoonnet, oprichting
Staatsmijnbedrijf, tot stand bren
gen der Ongevallenwet, spoor
wegaanleg in West-Fndië.
Maar zijn levenswerk werd de j
afsluiting en droogmaking van de
Zuiderzee. Daarom meende het- j
comité van voorbereiding tot hul-
diging, dat het standbeeld van,
deze grote Vaderlander moest j
verrijzen aan 'het begin van de j
Afsluitdijk met het gezicht naar j
het nieuwe land, waarvan het
ontstaan aan hem is te danken.
360
Vervolgens sprak <ie minister
president, Zijne Excellentie, dr
W. Drees, In zijn redevoering
noemde hij' Cornelis Lely de in
genieur-staatsman, miaar, zo con
stateerde dr Drees, die naam kan
niet tot uitdrukking brengen van
welke grote betekenis hij voor
ons land is geweest. In een j
staatsman, zo vervolgde de pre- j
mier, kunnen verschillende ei-
genschappen tot gelding komen i
Hij kan zijn een volksleider, die j
zijn geestdrift weet over te bren- f
gen op een groot deel van het j
volk, een strijder voor grote ide- j
alen, maar hij kan ook iemand j
zijn, die door practische arbeid in j
positieve zin veel kan bijdragen
tot de vooruitgang van het volk, j
dat hij wil dienen. In deze zin j
heeft Cornelis Lely zijn leven
lang de publieke zaak gediend.
Ir Lely was een overtuigd libe
raal (prof. Casimir noemde hem
eens een vrome liberaal), maar
hij was niet antithetisch inge
steld. Hij bevorderde met over
tuiging de onderwij s-p>acifieatie
en hij was een sterk voorstander
van het algemeen kiesrecht.
Spr. noemde de verschillende
belangrijke functies, die ir Lely
tijdens zijn leven had vervuld.
Als adviseur van de Zuiderzee-
vereniging stelde hij vele .rappor
ten op, hij was drie keer minister j
van Waterstaat had zitting in de
Eerste zowel als de Tweede Ka
mer, was 3 jaar lang gouverneur
van Suriname en trad op als wet
houder van Den Haag. Bovendien
was ir Lely voorzitter van dé
Zuiderzeeraad en van de Mijn-
raad. In al deze functies heeft hij
zijn grote kwaliteiten getoond.
Ook zag hij het belang van een
goede sociale wetgeving in en
bleek hij zijn tijd ver voor uit te
zijn, toen hij .reeds in 1908 in een
Kamerredevoering wees op de
noodzakelijkheid van het aanleg
gen van afzonderlijke wegen
voor het autoverkeer. Ook gaf hij
als minister zijn toestemming tot
het houden van snelheidswed
strijden voor automobielen, wat
hem door vélen werd kwalijk ge-
nomen. Ook op de ontwikkeling
van de staatsmijnen, die in de j
loop der jaren geworden zijn tot
de beste mijnen van Europa en
tot een van de welvarendste be- -
drijven van ons land, heeft Lely
grote invloed. gehad. Bovenal j
leeft zijn naam echter voort als
de grondlegger van de droog-
legging der Zuiderzee, een werk
dat de eeuwen door zal getuigen
van de grootheid van een man,
die na veel strijd plannen ver
werkelijkte, waartoe men de
mens aanvankelijk niet in staat
had geacht, Het is bij het zien
van de Afsluitdijk en van dc
vruchtbare Zuiderzeepolders en
