De Jaarlijkse Excursie van het Genootschap voor de Geschiedenis van Wieringermeer
Zaterdag 5 oktober j.1. heeft het Genootschap Enkhuizen aangedaan. Bij aankomst in 'Die Port
van Cleve' werd bij een kopje koffie een korte inleiding over Enkhuizen gehouden door Evert C.
de Vries, voorzitter van de vereniging Oud-Enkhuizen. De oude stad kan je verdelen in twee stadsdelen,
de vissers en boerenhoek.
Over de naam van de stad Enkhuizen doen vele lezingen de ronde, waaronder die van J. Blaeu,
de schrijver van "Stedeboek de vrije Nederlanden". Hij beweert dat zij haar naam kreeg naar de huizen,
die daar stonden, waar de 'groote streek' met huizen bezet, bij Hoorn beginnende, enige uren gaans
lang, bij de Zuiderzee ten einde liep, naar Endt huisen dus.
Met de val van Antwerpen kwam Snoeck van Loosen deze kant op met vijf mejonkvrouwen met
een lakenweverij. Als een van zijn dochters met een 'vrijer' op de proppen kwam dan werd eerst
dringend gevraagd van wie hij er een was en wat bracht (banksaldo) hij mee. Twee dochters zijn
getrouwd en hebben geen kinderen gekregen, de andere drie bleven ongehuwd. Zodoende was er
een nalatenschap die voor die tijd van zeer grote omvang was. De erfgenamen lieten het Snouck van
Loosenpark aan leggen met 60 zeer mooie woningen, heden ten dage nog steeds bewoond en zeer
in trek en een stadsziekenhuis. Van de rente werd de onderhoudskosten van beide betaald, naast de
normale huur. Op 13 april 1875 werd F. 25.000 geschonken aan de commissie tot stichting van een
Diaconiehuis, nu verzorgingshuis Westerhof. Een paar van de mejonkvrouwen woonden aan de Dijk
in een zeer fraai herenhuis, het Snouck van Loosen. In het testament werd bepaald dat een koepelzaal
werd gebouwd om gasten te ontvangen. En dat ongehuwde vrouwen hun laatste dagen hun leven
daar konden door brengen, een achttal tot heden ten dage. Uit de rente werd en wordt het huis
onderhouden, door een beheerder.
Omstreeks 1540 volgens G. Brandt, werd de bouw van de Zuiderpoort aangevangen die nu
Drommedaris heet. In 1533 bouwde men aan het westeinde een kleine stenen poort met een sierlijke
halfronde toren, ongeveer 130 meter van de Westerkerk. In 1649 werd de stad groter en men had
een nieuwe poort nodig, de Koepoort, de toegang tot Enkhuizen.
Er zijn van oudsher een drie tal havens te weten de Oude Haven, Ooster Haven en Buiten Haven,
nu door de plezierzeilvaart zijn er vijf. Er is in Enkhuizen dus genoeg te zien en te beleven. In een
rondleiding van een uur kan je maar een zeer klein gedeelte zien van het mooie Enkhuizen. De Sint
Pancras of Zuiderkerk, de Sint Gommarus of Westerkerk kan je niet in een uur bekijken. Het stadhuis
van Enkhuizen heb je een dag voor nodig, bijzonder is het schilderij in de trouwzaal. Alle personen
kijken je aan als bezoeker waar je staat in de ruimte. Een van de mooie plekken is de Zuiderspui
en de Bocht met de oudste huizen van Enkhuizen, rond 1650, allen nog bewoond en redelijke oude
staat. De Waag met Chirurgijnskamer, de Gevangenis, het Weeshuis, het Peperhuis, de Munt van
Enkhuizen en West-Friesland en het Staversche Poortje zijn op zich een monument, samen een groot
monument. Om maar niet te spreken voor het Buitenmuseum. Door de eeuwen heen zijn er bijzondere
namen gegeven aan straten en steegjes, Drie Groene Eikels, Waaigat, Kamemelksluis, Spaansche
Leger, Handvastwater, de Meidenmarkt, de Kaasmarkt, de Melkmarkt, Tussen Hel en Vagevuur
trokken de aandacht. Op de gevel van het 'Flessenscheepjes' museum aan de Zuiderspui 1 hangen
de wapenschilden van Hoom, Amsterdam, Medemblik en Enkhuizen.
Na een koffiemaaltijd is de dag vervolgd met een bezoek aan het museum 'Saet en Cruyt'gelegen
naast het museum 'Het Grootslag. Deze beide musea zijn gevestigd in het voormalig poldergemaal
van Grootslag te Andijk. Daar is een expositie van vijfduizend jaar wonen en werken. Bij de
ruilverkaveling rond 1970 zijn veel voorwerpen en sporen van oude bewoning aangetroffen en daar
tentoongesteld. Begin 1800 ging men, vooral de familie Sluis, zich in Andijk toe leggen op het telen
van groenten- en bloemenzaden. Deze bedrijfstak was en is een belangrijke schakel in de voedselketen
van de mens. Later ontstonden de nu internationale zaadbedrijven in Enkhuizen.
Het was een bijzondere leerzame dag van het Genootschap, graag zien wij u de volgende keer
er bij.
pag228
