UITGAVE VAN DE STICHTING NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR WIERINGEN - WIERINGERMEER EN OMSTREKEN
1846
1946
EEUWFEEST VAN DEN
ANNA PAULOWNAPOLDER.
Woensdag 11 September 1946
Eerste Jaargang No. 85.
Redactie - SecretariaatKlieftstraat 12,
Hippolytushoef Wieringen. Telef. No. 103.
Administratie en directie
R. J. Ridder, Markt A 84, Behagen.
Tel. no.'455. Na 17 u. no. 392. Giro-no. 287814.
Een volk dat leeft,
Bouwt aan zijn toekomst
Dit blad verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Aoonnementsprijs f 1.80 per kalenderkwartaal
Advertentieprijs 8 cent per m.m. druk.
KJeine annonces 0.80 per stuk van ten
hoogste 4 regels.
Enorm was het risico, dat zij aanvaardden,
die tot deze inpoldering niet slechts het
initiatief namen, maar bovendien uit privé.
vermogen de daarvoor benoodigde gelden
verstrekten en enorm ook zijn de slagen
geweest, welke zij hebben moeten dragen.
Maar niettegenstaande tegenslagen en groote
geldelijke verliezen is het werk .voorbereid,
aangevangen, voortgezet en voleindigd door
initiatief, durf en doorzettingsvermogen van
Nederlandsche particulieren, van Hollandsche
pioniers in hun onverzettelijken strijd tegen
den oerouden vijand het water.
Honderd jaar oud is de [bestaan het licht doen zien.
Anna Paulownapolder. Wij In een fraai boekwerk heb_
bewoners van de Wieringor. ben de samenstellers hiervan,
meer, wij moeten hier even i de heeren C. Keijzer, Sscre-
bij stilstaan en ons realiseeJ taris van het Waterschap en
ren wat dit heeft te beteeke. Mr. H. Jonker Hzn., beiden
nen. Onze jonge polder, die te Anna Paulowna zich op
in de zestien jaren van zijnj waarlijk unieke wijze van
bestaan reeds zooveel zorgen hun taak gekweten. Het be_
meemaakte, die velen zweet! stek van ons artikel laat niet
en tranen heeft gekost, maar! toe hierover verder uit te
die ook velen reeds jaren van i wijden. Laten wij volstaan
j lande bestaansmogelijkheden
j te vinden voor al diegenen
j die tot werken bereid en in j
staat waren. Dit. trok de j
aandacht van de Anna Pau_ J
J lowna Mij. die Ds. Heldring;
verzocht een' vijftigtal van!
zulke „soliede en vallede" ar_ j
beiders naar den Anna Pau.j
lowna over te brengen, diej
tekort had aan dergelijke
krachten en tevens land tej
over had: Voor elk van hen
I werd een huisje en 2 ha land J
beschikbaar gesteld tegen;
een pacht van f 39.per jaar!
I enz. Besloten werd tot een
j eerste zending van vijf enj
twintig van deze gezinnen,
n.1. 19 uit de omgeving van
i Ds. Heldring te Hemmen en
i de overige 6 uit Herwijnen
j aangewezen door Ds. Naeff.
j Een aantal nog bekende na.
I men van deze eerste kolonis.
ten treffen we aan in deze
jubileumuitgave.
Lange jaren van ellende
Lange jaren van ellende,
van zwoegen en geld bijpas,
sen braken aan voer de Maat
schappij en voor de boeren1.
Deze jaren toonde wie, de
echte kolonisten waren. Die
genen die het hebben kun.
geluk en voorspoed bezorgde,! met hieruit enkele grepen te j nen volhouden waren zeld.
grenst aan een oudere broer,; doen, welke ons als Wierin.
die vandaag zijn honderd
sten verjaardag viert.
Er bestaan' - punten van
overeenkomst tusschen deze'
twee polders, doch zijn ont
staan en zijn voortbestaan
kenschetst de Anna Paulow
napolder wel zeer speciaal
door de eerste tientallen van
jaren, jaren van teleurstel
ling en groote verliezen, ge
paard met groote tekorten
en armoede voor zijn bewo
ners.
De inpoldering van dezen,
naar de gemalin van Koning
Willem II genoemden polder,
welks oppervlakte ongeveer
een kwart van de Wieringer.
meer bedraagt, was honderd
jaar geleden een onderne
ming, waarvoor men min
stens evenveel, zoo niet meer
respect moet hebben dan
voor onzen eersten Zuiderzee
polder, immers, hetgeen hier
in de twintigste eeuw tot
stand kwam, is weliswaar,
evenals voorheen, het resul
taat van samenwerking van
Nedeclandsch vernuft met
Nederlandschcn arbeid, maar
hier stonden de meest mo_
germeerders speciaal interes
seeren.
zaam. Geen wonder als we
bedenken dat. eerst veel later
de betere methoden van ont_
zilting werden ontdekt en
dat eerst rond 1900 het ge
bruik van kunstmest, ingang
vond
Wanneer men thans kan
spreken van 'n welvarenden
polder, dan is dit veelal te
danken aan hen, die hier
hun werkkracht en volhar.
eld be-
derne techilische hulpmidöe.vingerwaard verbleven
Ten ter beschikking, terwijl! dwenen, nadat de" dijk ge.
Dc ondernemers
De inpoldering geschiedde
door de Maatschappij tot in
dijking van den Anna Pau_
lowna-polder, opgericht op
24 December 1844. Aanne
mers voor het leggen van
den afsluitdijk rond den pol
der was de firma Langeveld ding en ook hun
en Co., vertegenwoordigd, steedden.
door de heeren A. Visser te
Sliedregt, G. Hoogendoorn te! ook -hier een zand.
Hardinxveld en J. Lanser te woestijn.
Zijpe. De^aanneemsom be_j Men zal het zich nauwelijks
droeg f 615.000. j kunnen voorstellen, dat hot
Als directeur der Maat- huidige Breezand gedurende
schappij was benoemd de Vele tientallen van jaren het
heer J. C. de Leeuw, dc eer_ meest waardelooze, onvrucht
ste dijkgraaf en later ook de bare gedeelte van den pol-J
eerste Burgemeester van den der was. Met de meekrap en I
polder. de bollencultuur kreeg deze:
In 1846 was de geheele pol_' streek zijn kans. Ook het!
der omdijkt. ..vetzaad" (veldslazaad)
bracht hier een zoete winst;
De eerste bewoners. binnen Thans is Breezand'
De meeste van de 1800 a ondanks latere gevoelige
2000 polderjongens, die in klappen, waardoor faillisse.
verplaatsbare rieten hutten menten niet uitbleven wèer
langs den in aanleg zijnden een welvarend dorp gewor.
dijk van de Kool na?-r Wie. den. dat er zijn mag. In iets
meer dan vijftien jaren is
Afscheid Commissie Wieringermeerbelangen -197-
REACTIE -200-
Bijeenkomsten -200-
Phonotypologische beschrijving van de
bevolking der Wieringermeer -201-
Wij ontvingen -218-
Wij verwelkomen -219-
Wat 50 jaar geleden in Wieringermeer
actueel was -220-
Eerste vergadering van de Raad van de
gemeente Wieringermeer -222-
liet geheel werd gefinancierd
door den Staat.
Een eeuw geleden was er
geen sprake van initiatief of
financiering van Staatswege,
in tegendeel voor het stuk
zeewater, dat „verloren" zou
gaan door de inpoldering.,
moest aan de Staat betaald
worden, terwijl geen techni
sche hulpmiddelen, welke
ook maar eenigermate verge
leken zouden kunnen worden
met die van thans, ter be
schikking stonden. Deze
woorden van dem Dijkgraaf.
Mr. Mijnlieff, zal de lezer
volkomen onderschrijven.
Ter gelegenheid van dit
zeldzame jubileum hebben
Dijkgraaf en Heemraden van
.den Anna Paulownapolder
de geschiedenis van .de tot
standkoming van hun pol
der, alsmede van zijn ont
wikkeling gedurende de eer.
het armelijke, spaarzaam be_
eed was gekomen. Enkelen woonde Breezand kunnen
uitgroeien tot de dichtstbe.:
volkte streek van het platte.
land van Holland's Noorder
kwartier.
bleven achter en zetten zier,
met. vrouw en kinderen bij
de Van Ewijcksluis neer.
Een merkwaardig stukje
geschiedenis is verbonden
aan de vestiging van een
aantal Geldersche^ gezinnen
Midden in de Betuwe, in het
kleine Hemmen, genoot de
Herv. predikant, Ds. Hel
dring, een bekenden naam
als schrijver van Betuw-sche
volksverhalen en als drank
bestrijder Diep bewogen dooi
de bittere armoede van de
dichte landbouwbevolking in
zijn omgeving, nam hij in
1345/46 toen de aardappel
ziekte bijna hongersnood ver.
oorzaakte. bij herhaling de
De gemeerde
Anna Pa.tlo-yua
Eerst op 21 Mei 1870 is d?
bede om zelfstandigheid ain.
delijk verhoord. Op dien dag
n.1. besloot de Tweede Kamer
om een nieuwe gemeente,
omvattende het geheele ge
bied van den Anna Paulow
napolder, in te stellen. Dijk
graaf J. C. de Leeuw werd
de eerste Burgemeester,
„Veerborg" diende tot raad
huis.
pen op om overbrenging vnnj De polder overstroomt
deze mensehen te bepleiten! Hoe vaak hoorden wij niet!
naar betere streken. Hij in 1945 de vergelijking maJ
vroeg de regeering en leiden, j ken met de overstroomingj
de kringen ernstige pogingen van den Anna Paulownapol-
ste honderd jaar van zijn aan te wenden om hier te'der in 1916. En evenals wij,
maakte men zich in April
van het laatste oorlogsjaar
angstig voor een eventueele
inundatie. De Anna Paulow
napolder kende een over.
strooming, doch bleef laatste.
lijk gespaard. In het jaar
1916 was het een harde slag
voor de bewoners en het be_
stuur. De nacht van 13 op 14
Januari ligt den meesten nog
versch in het' geheugen. Ech
ter evenals wij dit hopen,
gelukte het in den Anna
Paulownapolder ook deze
ramp weer te boven te ko
men. De schade aan gebou
wen was nauwelijks te vergc.
lijken met de radicale ver
nieling van de Wieringer
meer. doch de bodem had
veel last van het zilte nat.
De dijkherstelling was ook
hier spoedig gereed.
Welvaart cn feest.
Na de tamp ging het berg.!
opwaarts. De gevestigde boe.j
renstand. geholpen door de'
bollen, nieuwe arbeids. en!
selectiemethoden, alsook door
intensief kunstmestgebruik,
bleek met haar tiid mee te
kunnen. De Anna Paulowna.
Dolder deed van zich spre_!
ken. Met recht kan de be.
volking met haar voortrek
kers deze week feest vieren.
De Wieringermeerbevolking
leeft met haar mee. Profi
ciat. deG.
-225-
