Jaargang nr. 24 2010
Deze tekst en het "Aufmachen, Razzia" zijn het enige Duits dat ik uit
die tijd onthouden heb.
Dat er in die tijd zuinig met schoolmaterialen omgesprongen werd,
moge blijken uit het feit dat mijn "SCHOOLBOEKJE" eerst een jaar
gebruikt is voor een leerlinge met de naam Corrie Oudolf. Haar
cijfers waren zo goed en kwaad als het ging weg gebleekt en
vervangen door mijn cijfers. Ook met het papier was het in die tijd
behelpen. Het papier van de schriften zat vol met houtdeeltjes en
resten van vodden. Deze ongerechtigheden bleven regelmatig in het
spleetje van de kroontjespennen klemmen, zodat het vaak leek dat
er met een penceel in plaats van een pen geschreven was. De
maker van de schriften was zich terdege bewust van de slechte
kwaliteit van het papier en vroeg begrip voor de situatie met een
rijmregel op de voorkaft: "Wilt over de kwaliteit van het papier niet
klagen, het wordt weer goed in betere dagen".
In de oorlogsjaren was aan alles een gebrek, dus ook aan zeep. Als
gevolg hiervan kwam het vaak voor dat kinderen last van luizen en
neten hadden. Bij de bezoeken van de schoolarts werd hierop
gecontroleerd. Een witte cape om en dan met een kam met dicht op
elkaar staande tanden door het haar om dat kleine spul eruit te
halen. Deze behandeling was enigszins pijnlijk. Wanneer beestjes
ontdekt waren moest het hoofd ingesmeerd worden met een zalf, die
niet erg lekker rook, maar wel afdoende was.
Net als Piet, kan ik mij herinneren dat er in de laatste oorlogsjaren
gesappeld moest worden om aan eten en brandstof te komen.
Nadat de enige boom in onze tuin, een lindeboom, in de kachel
verdwenen was, werd er overgeschakeld op hout van de Duitsers.
De Duitsers hadden de weilanden ten westen van Limmen door
krijgsgevangenen vol laten zetten met telefoonpalen met
prikkeldraad aan de toppen om het landen van geallieerde
parachutisten te bemoeilijken. Mijn vader haalde, samen met enkele
andere mannen, in de nacht palen uit de weilanden, die onmiddellijk
achter ons huis met een grote trekzaag met twee handvatten in
blokken gezaagd werden. De blokken werden op onze vliering
opgeslagen. Het hout moet veel hitte afgegeven hebben, want ik
kan mij herinneren dat ons godinnetje, de buiskachel van de
52
