Jaargang nr. 24 2010
Het protestantse volksdeel was vrijer, de dominee was meer
vrijzinnig.
De sociale controle zorgde er verder wel voor dat iedereen in het
gareel bleef, want iedereen wist alles van iedereen en daar
ontsnapte niemand aan. Vreemdelingen bestonden er niet. Als er
nieuwe mensen in het dorp kwamen wonen wisten ze al heel snel
wat voor mensen dat waren en als het klikte werden ze meestal snel
opgenomen in de dorpsgemeenschap.
En tenslotte
Wij hadden in 1928 de Olympische spelen in Nederland, en ik
herinner me nog het liedje dat men toen zong: "hup hup hup
olympiade, jongens zet je beste beentje voor". Meer weet ik daar
niet meer van.
Dan was daar in 1929 het omvallen van de banken in Amerika, met
als gevolg de crisis van de jaren dertig in de hele wereld. Donkere
wolken bedekten de hemel. In Italië is al in de jaren '20 een nieuwe
despoot opgestaan, en die werd door het volk als een god bejubeld.
Zijn naam was Mussolini.
Maar het spook van despotisme zou daar niet bij blijven: in Duitsland
keek een mislukte schilder belangstellend uit naar de Italiaanse
schreeuwer. Het Duitse volk bleek een paar jaar later eveneens te
buigen en deze dictator te bejubelen. En in Rusland was het Lenin.
In Nederland kwam een ingenieur genaamd Mussert in de ban van
die volksmenner uit Duitsland, en kreeg veel volgelingen. Maar over
die roerige tijd gaat het de volgende keer verder.
P.A. van der Steen
9
