Jaargang nr. 12 1998
Dit lijkt waarschijnlijk. Ten noorden van de Limmerdam word het Die ter hoogte van Heiloo
een zeer klein stroompje, die op de bodemkaart niet eens meer is terug te vinden. Het Die
blijkt op de bodemkaart geen geul verbinding te hebben met de Boekelermeer. Deze
laatste is duidelijk via geulen met de Schermer verbonden en dus van hieruit ontstaan.
Veel gegevens over dit onderwerp zijn in de historisch-geografische, geologische en
archeologische literatuur nog steeds niet op één lijn. Het gaat te ver om daar hier op in te
gaan.
LATE MIDDELEEUWEN (1200 - 1500)
Eind 13e eeuw word onze regio in het graafschap Holland opgenomen. Dit is gepaard
gegaan met veel strijd en sociale onrust. De grafen direct hun stempel gedrukt op de
vorming van steden en de ontwikkeling van de handel en scheepvaart.
We zien in deze periode een 2-deling ontstaan in Noord-Holland in de verspreiding van de
bevolking. Ten noorden van ongeveer de lijn IJmuiden - Hoorn neemt de bevolking af en
vormt het agrarische bedrijf de hoofdmoot. Handel en scheepvaart zijn hier van onderge
schikt belang. Ten zuiden van deze lijn, met het accent op de Zaanstreek, Waterland en de
plaatsen aan de Zuiderzee; ligt het accent juist op handel en scheepvaart (waaronder
zeevaart). De kustplaatsen aan de Noordzee floreerden door de zeevisserij.
Alkmaar kon zich in handel en scheepvaart aardig ontwikkelen, maar agrarische
activiteiten waren niet verdwenen. Door de verstedelijking werd de ontwikkeling van
gespecialiseerde ambachten gestimuleerd en met deze de handel in hun produkten.
De trek naar de stad werd in de 14e eeuw nog verder bevordert door de in een groot deel
van W-Europa ontstane landbouwcrisis. De graanprijzen zakten desastreus. Het verlies
aan landbouwgronden door de wateroverlast, en het ontstaan van de grote meren, zal ook
van belang zijn geweest. Heeft de Limmer zich in al dit tumult weten staande te houden?
Bezien we daartoe het verspreidingskaartje (fig 4) voor ca. 1400. We zien dat de
woonplaatsen zich vanaf 1200 hebben gehandhaafd. Uit de opgravingen blijkt
echter dat de dichtheid aanmerkelijk minder is geworden. De bevolkingsafname was reden
geweest om in 1397 het aantal schepenen terug te brengen van 8 naar 5, zoals eerder
werd vermeld. Deze geleidelijke ontvolking zet zich tot in de 20e eeuw voort.
59
