Jaargang nr. 12 1998
zout milieu zijn afgezet. In deze klei zijn zelfs schelpen gevonden. Zoals eerder vermeld
toonde het onderzoek naar een 12e eeuwse waterput aan dat er in de directe omgeving
een kwelder-, mogelijk zelfs wad-milieu aanwezig was. Het moet dus zout water geweest
zijn dat over de velden stroomde.
Daar het water dat vanuit het zuiden kwam via de Dye en het IJ in verbinding stond met
het Almere, welke pas na ca. 1300 volledig onder mariene invloed stond (toen Zuiderzee
genoemd) moet het dus het water dat uit het noorden via het Zijperzeegat naar Limmen
stroomde, verantwoordelijk zijn voor het kwelderlandschap. Of de Zanddijk en de Limmer-
dam goed functioneerden en alleen ten noorden van deze dijken nog een kwelderland
schap aanwezig was, kan met de huidige gegevens niet worden achterhaald. Zeker is dat
de Limmerdam eens is doorgebroken, dat is nu nog zichtbaar.
De gangbare opvatting (De Cock, Westenberg) is dat er sprake moet zijn van uit het
noorden komend water, omdat de geulen aan de noordzijde zouden zijn dichtgeslibd (oa.
door strandwalzand). Dit is echter onjuist. Uit de geologische opbouw aan weerszijden van
de dijk blijkt juist de agressie van het water aan de zuidzijde van de dijk, daar hier het
pakket zand dat reeds voor de Romeinse tijd over het veen is gestoven (zoals bleek bij het
onderzoek naar een late ijzertijd nederzetting in de Limmerpolder in 1991) over grote delen
tot op het veen is verdwenen. Dit zand is aan de noordkant van de dijk, aan de westkant
van het Die, nog overal op het veen aanwezig. Dat dit zand op het veen niet in de
middeleeuwen is afgezet bewijst de aanwezigheid van een proefonderzoek naar een
inheems-romeinse nederzetting direct ten noorden van de Limmerdam. Duidelijk bleek dat
er toen op dit zand in die tijd was gewoond. Dat er meermalen sprake is geweest van
wateroverlast aan de zuidkant bewijst de erosie van een oud kleidek op het veen,
waardoor een zeer onregelmatig patroon is ontstaan. Er zijn dus duidelijk aanwijzingen dat
het water vanuit het zuiden tegen de dijk is opgestuwd en niet vanuit het noorden. Is dit
een bewijs dat de Limmerdam is aangelegd om water vanuit het zuiden tegen te houden?
58
