Jaargang nr. 12 1998
behoefte aan producten waar wel eens een plekje of wurmpje aan zit; de koper niet en de
verkoper niet. En helemaal niet wanneer dat product nog eens 1,5 tot 2 keer zo duur is
door de uitval. Dus zulke grote spelers willen gerust wel iets aan het milieu doen, zolang
dat maar niet ten koste gaat van de kwaliteit en vooral niet van de prijs.
De produkten zijn tegenwoordig veel minder agressief, ze werken heel selectief en worden
sneller in het milieu afgebroken. Maar op een gegeven moment loopt die weg dood.
Wanneer de klant dus zegt dat hij wel minder bestrijdingsmiddelen gebruikt wil zien, dan
moet er gezocht worden naar andere middelen. Want de logica van de natuur dicteert dat
je vooruit moet in de gewasbescherming; terug naar nul is vrijwel niet mogelijk.
Biologische bestrijding en genetische manipulatie zijn de nieuwste antwoorden in de strijd
om een goed produkt, vrij van smetten. Net als chemische middelen moet je deze
verstandig inzetten en corrigeren waar ongewenste resultaten optreden. Je kunt alleen
maar je best doen; toch kunnen er later nog onvoorziene gevolgen optreden. De komende
generaties zullen daar dan de oplossingen of aanpassingen voor moeten vinden. Wat ons
natuurlijk niet ontslaat van de plicht om op een verantwoorde manier met de natuur om te
gaan en de generaties na ons niet met een tijdbom op te zadelen.
We kunnen er voor kiezen de mogelijkheden die ons ten dienste staan niet te gebruiken,
uit angst voor de mogelijke gevolgen. Maar dan verliezen we uit het oog dat dat eigenlijk
het lot van de mensheid is: reageren op de effecten van ons eigen handelen, verder
bouwen op de gevolgen van vroeger, hard lopen om de problemen voor te blijven. Al sinds
de oorsprong van de beschaving, sinds de mensen niet meer konden leven van wat in het
wild groeide en rondsprong, doen we dat al. Inderdaad, soms met desastreuze gevolgen.
Want het grootste ecologische probleem in Nederland is uiteindelijk het grote aantal
Nederlanders. En die bevolkingsdruk heerst eigenlijk overal.
We hebben de laatste tijd kunnen zien welke epidemische vormen een ziekte, verkeerd
voedsel, zeg maar onverantwoord werken, kan aannemen. Gekke koeien, varkenspest,
aardappelrot, rare vogels (maar die waren er altijd al). De verschillende sectoren van de
samenleving staan dermate fijn op elkaar ingesteld, dat één misser, ergens, al snel de
31
