Jaargang nr. 12 1998
altijd even voor je die krijgt bijgesteld.
Maar die dreigende taal van de kerk in die dagen, bedoeld om de arbeiders te bewegen af
te zien van sympathie voor de moderne stroming, had tot gevolg dat veel arbeiders de kerk
de rug toe keerden in plaats van de partij.
Marx beloofde een beter leven op aarde; de kerk een beter leven in de hemel. Het aardse
bestaan was tastbaar: het hiernamaals ongewis, dus kozen velen eieren voor hun geld en
verlieten de kerk, waar zij dus geen heil meer van verwachten mochten.
Dat effect had de Paus stellig niet verwacht. Of hij de hete adem van Marx in z'n nek
voelde, of dat hij er eens diep over had nagedacht, zullen wij nooit weten, maar hij schreef
zijn encycliek Rerum Novarum.
Hierin kondigde hij de strijd aan tegen het socialisme, maar gaf hij tevens te kennen dat het
wel was toegestaan dat arbeiders iets aan het verbeteren van hun lot zouden doen.
Hij moedigde hen aan om te komen tot katholieke organisaties, die dan een strijd konden
voeren voor verbetering van arbeidsvoorwaarden.
Dat was het startsein voor de katholieke arbeidersbewegingen.
Waar het in dit verhaal voor ons om gaat, is de botsing die pastoor Peeperkorn kreeg met
een parochiaan, die een klein bedrijfje had maar er bij moest werken als arbeider om voor
zijn gezin genoeg brood op de plank te kunnen brengen.
In Limmen waren geen industrieën en van opstandige arbeiders was al helemaal geen
sprake; maar toch
Ook de arbeiders bij de agrarische bedrijven verdienden weinig en hadden het dus niet
breed.
De man in kwestie had natuurlijk ook van de aan het eind van de vorige eeuw verschenen
encycliek gehoord, maar wat daar nou eigenlijk in stond, dat wist in Limmen niemand.
Daarom wendde hij zich tot pastoor met de vraag hem een exemplaar te lezen te geven.
12
