Jaargang nr. 11 1997
DE STRENGE WINTER VAN 1740
Deze winter beleefden wij weer eens een paar weekjes vorst achter elkaar en dan zijn we al gauw
geneigd het een strenge winter te noemen.
Behalve misschien een wat hogere gas-afrekening, heeft zo'n winter voor ons echter weinig of
geen pijnlijke gevolgen.
Hoe anders was dat in de voorbije eeuwen. Onze voorouders waren voor hun bestaan afhankelijk
van de nukken van ons klimaat.
Zo kwam het dat door de strenge winter van 1740, die gevolgd werd door een koud voorjaar en
een koude en schrale zomer, de boeren eerst in augustus voor de eerste keer konden maaien.
De Kroniek van Alkmaar vermeldt hierover:
"Op Driekoningenavond.t in de morgenstondt, nae dat het die nagt eeven te voren nog hadde
geregent, begon hetsterkte vriesen, 'twelckcontinueerden tot Donderdag den 10e Maert,
hebbende de koude (verselt door een stijven Oostenwindt) soo extraordinaire fel en vehement
geweest als geen bejaerden menschen mogten gedencken. Staende volgens de nauwkeurigste
waerneemingen, gedaen door den Heer Nicolaes Duyn, medenlidt van het Collegium Physicum et
Mathematicum tot Haerlem, de Mercurialische Thermometer van de Heer Farnheydt op Maendag
den 11 Januari 's morgens ten 8 uuren onder nul 1,5 graed, 's middags ten 12 uuren nae genoeg 2
graeden en des avonds ten 10 uuren de felste koude: sijnde dese en voorgaende dag de koude 8
graeden stercker bevonden als in het jaer 1709. Sijnde alhier verscheyden gragten tot op den
grondt toe bevrooren geweest, soodat daer geen droppel waeter uyt te bekoomen was, blijvende 't
gansche voorjaer tot diep in de somer soo koud en schrael, dat geen gras voor de beesten op 't
landt te vinden was. En 't hoy en stroo op de stallen vervoert sijnde, hebben de huysliedende riette
daecken van haer huysen gebroocken om aan hef stommen en onnoselen uyfgehongen rundvee
tof voed'zel to versiïecken. Andren geen ick menigmael mef mijn eygen oogen gesien heb)
haelden daegelijcks geheelen melckschuyjes volgelaeden me'de eerston uytioopen van de
soogenaemden toetorblommen en alderhanden anderen groenton
5
