Jaargang nr. 9 1995
met varen om lang genoeg bij de 'oude rotten' in de leer te kunnen lopen.
ABEL TASMAN; Van eenvoudige dorpsjongen tot Admiraal
Een van die jongens die al vroeg in de leer ging was Abel Tasman. Hij werd
geboren in Lutjegast, een dorpje in Groningen, in 1602. Voor de meeste
jongelui in de 17" eeuw was er op het platteland een zeer beperkte
beroepskeuze mogelijkheid. Het dorpsleven had zo zijn vaste ritme en je kon
kiezen tussen een ambacht, zoals smid of timmerman, of je werd
binnenvaartschipper of boerenknecht. Dat zal Abel te eentonig hebben
gevonden; hij was daar kennelijk niet tevreden mee. De geruchten over het
succes van de VOC drongen heel Europa door en in Lutjegast heeft dat Abel
Tasman doen besluiten het er eens op te wagen.
Van zijn leven in Lutjegast is feitelijk niets bekend, maar hij duikt op in
Amsterdam als varensgezel en trouwt daar in 1631 met Jannetje Taers uit
Amsterdam. Zij zijn dan woonachtig in de Teer-ketelsteeg Te oordelen naar
de straatnaam zal hij toen nog niet veel status hebben bezeten.
Dat een eenvoudige dorpsjongen het tot vlootvoogd kon brengen was in die
dagen opmerkelijk. Zoiets kon alleen bij de VOC. In andere Europese
zeevarende landen was dan welhaast onbestaanbaar. Uitsluitend mannen van
adel, of in ieder geval van zeer vooraanstaande gegoede familie, kwamen
voor hoge posten in aanmerking. Bij de VOC begrepen ze - zakelijk als ze
waren - dat hoge afkomst geen garantie voor goed zeemanschap behoeft in
te houden. Zij keken naar kwaliteit en als een jongen talent bezat kreeg hij de
kans om te groeien naar de hoogste rangen; zijn afkomst was niet van
belang.
Dat Tasman in Azië werd belast met ontdekkingsreizen duidt er op dat hij een
bekwaam zeeman moet zijn geweest. Een belangrijke eigenschap voor een
schipper in de zeilvaart van de 16" en 17° eeuw was het door-en-door
kennen van je schip. Vooral in onbekend gebied was het noodzakelijk dat hij
haarfijn kon
7