Jaargang nr. 6 1992 enz. Daarin vind men een nauwkeurige regelgeving en recht. Bewijzen van ouder datum, van voor 't jaar 1000, vind men in de 'Lex Frisionum'. Dit werk bevat de rechtswetten van de Friezen, die o.l.v. Karel de Grote zijn verzameld en opgetekend rond 800 te Aken. Zelfs uit de Romeinse tijd bestaat een werk, de 'Germania' van Tacitus, die over een (Fries) Germaanse organisatie spreekt. Het werk vertelt over een koning en de adel, over priesters en over rechtspraak. Maar ook over vorsten die keuren en rechtspreken in dorpen en buurten. De Friese organisatie voor de gebiedsindeling werd gedragen door het 'vierendeel'. Dit stond model voor de hele inrichting. Door bevolkingsdruk etc. werd daar later van afgeweken, maar de term 'vierendeel' bleef gehandhaafd. Kennemerland of 'Kinnin' zoals zij in een 8ste eeuwse oorkonde wordt genoemd, was oorspronkelijk Fries gebied. Het territorium 'Kinnin' maakte deel uit van het veel grotere territorium West Friesland. Dit bestond verder nog uit de kleinere territoria Texla, Wiron en Westflinge. Zo'n kleinere eenheid werd 'gouw' of 'go' genoemd, een bestuursdistrict. Kennemerland was een 'gouw' die later onder de Hollandse graven 'graafschap' ging heten. Vierde- of vierendelen van het gouw waren 'ambachten' of 'gokwartieren' (Geestmerambacht bv.; dat was vroeger Kennemer gebied). Een 'kogge' was het vierde deel van het ambacht. In Kennemerland was dat o.a. het gebied rond Heiloo; de Heilooerkogge (ook Velzerkogge, Pettemerkogge). De kogge bestond weer uit vier 'bannen'. Onder de Heilooerkogge ressorteerden o.a. Castricum, Linmen, Heiloo, Egmond en Oudorp (Volgens de reconstructie van de Cock). De banne is het gebied van een dorp en tevens het kleinste rechtsgebied. De banne heette ook 'ga' en 'buurschap'. In het latere Hollandse Kennemerland ging de banne ook 'ambacht' heten en ook 'meente' of 'gemeente' De banne (buurschap, dorp) was weer onderverdeeld in vierendelen die 'bannekwartieren', 'schependelen' en 7

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Jaarboek Stichting Oud Limmen | 1992 | | pagina 8