Jaargang nr. 6 1992
ONDERWIJS IN LIMMEN VAN VOOR DE 19de EEUW
Portret van een schoolmeestersambt
De 16de eeuw, de tijd der Reformatie, bracht vernieuwing en verandering.
Het onderwijs werd gestimuleerd en de belangstelling ervoor nam toe. De
Staten der Republiek bepaalden nieuwe schoolreglementen die hun basis
vonden in de hervormde gedachte.
Voorschriften voor het schoolmeestersambt behelsden o.m. "dat een
meester vóór hij in dienst trad eerst de geloofsbelijdenis der Nederlandse
Kerken aflegde of, als hij katholiek was, de Cathechismus ondertekende".
Vooral in 't westen des lands leidde deze reorganisatie tot hernieuwing en
tot oprichting van vele nieuwe schooltjes. Maar de belangstelling voor het
schoolwezen in onze streken was altijd al groter dan elders in het land.
Men had in de middeleeuwen o.a. de 'Cleine scole', de lagere
parochieschool die door de graven was gesticht. Het is mogelijk dat ook
de Ambachtsheer van Limmen serieuze aandacht voor het onderwijs had
en tot de stichting van een school overging.
Het toezicht op het onderwijs werd in die tijd door de parochiepriester
gehouden. In de tijd der hervorming was dat toevertrouwd aan geref.
kerkeraden en classicale besturen. Die inspecteerden eens per jaar de
kerk en het nabijgelegen schooltje om "gestadigh daerop te sullen letten,
of dit (het lesgeven) bij de schoolmeester wort nagecomen".
De 17de eeuw. Het school ambt in Limmen
Onderwijs in Limmen bestaat al zeker vanaf de tijd dat de hervorming hier
voet aan de grond kreeg (±1582). De eerste schoolmeester mij bekend, is
Heyndrick Jacobs uit de beginjaren 1600.
Het was gebruikelijk dat de meester naast zijn school ambt ook taken
moest vervullen aan de kerk. Nu was het katholieke kerkje aan de
(Zuid)kerkelaan door de Staten aan de hervormde gemeente toegewezen.
De meester stond dus onder
23
