Jaargang nr. 4 1990
Romeinse oorsprong te zijn. Aan de inscriptie was na te gaan,
dat het een fabrieksmerk was uit de eerste eeuw. Hiermee
begon het zoeken. Naderhand werden in de buurt twee
Romeinse legervestingen gevonden. Eén ter plaatse van de
zuidelijke ingang van de Velsertunnel, de andere één
kilometer ten oosten hiervan. De laatste heeft misschien te
maken met een dramatische geschiedenis ter plaatse waar nu
de Zanddijk bij Limmen is. Het bedoelde fort, door
archeologen Velsen I genoemd, wordt al sinds 1972
systematisch opgegraven.
De Romeinse schrijver Tacitus had in zijn Annales
(Jaarboeken) IV 72 dit fort beschreven als "Castellum Flevum".
Hij vertelde het volgende. Het castellum had een aanzienlijke
bezetting van Romeinen en 'bondgenoten'. Deze macht
diende "ter bewaking van de kusten van de oceaan". Dit wijst
er op dat het een dwangburcht met vlootbasis was. Inderdaad
is bij de opgravingen een uitgebreid havencomplex te
voorschijn gekomen. Er waren aanlegsteigers tot wel 75 m. en
twee scheepsloodsen waren op het land ter berging van
schepen. Het fort had een oppervlakte van ruim 1 ha. De vorm
was die van een rechthoekige driehoek met de schuine zijde
aan de waterkant. De rechthoekszijden hadden aardehout
wallen met wachttorens en grachten. Houten tentharingen
wijzen er op, dat het garnizoen huisde in geitenleren tenten.
Vondsten van kinderschoeisel, verfijnd glaswerk en vele fraaie
zegelstenen wijzen op dure handelsproducten.
Twee hogere militairen met Romeinse uitrustingsstukken,
inclusief de zilver beslagen dolken, werden in twee
waterputten gevonden. Aanvankelijk dacht men aan moord,
omdat meer dan 100 kg. stenen op hen lagen. Zo kon het
lichaam niet boven drijven. Maar bij moord zouden de
kostbare dolken wel meegenomen zijn en bovendien vergiftig
je niet je drinkwater. Daarom denkt men nu aan een bepaalde
noodbegrafenis van gesneuvelden bij de belegering van het
fort. Het fort werd al gauw hierna ontruimd.
5
