Jaargang nr. 4 1990
sten gedaan. Er kon zo een groter aantal horigen aan het werk
gezet worden.
Maar Lamoraal van Egmond, een afstammeling van de
rentmeester (beter bekend omdat hij samen met de graaf van
Hoorne het hoofd verloor aan de vooravond van de 80-jarige
oorlog) was een van de rijkste edelen in Holland. Hij had de
Egmondermeer droog laten malen in 1564-1565 en de
afwatering in de omgeving verbeterd. Zo won hij er een hoop
verpachten verkoopbaar land bij. Hiervan zullen vnl. vrije
boeren en grootgrondbezitters hebben geprofiteerd.
Het verbond tussen de stad en de graven
In 1248 werd Alkmaar met de ambachtheerljke rechten voor
de helft aan de graaf van Holland geschonken door de abt van
Egmond. In de jaren daarop moet de rest ook aan de graven
zijn toegevallen, want in 1254 verleende hij Alkmaar
stadsrechten. De stad had toen nog een heel landelijk
karakter, wat blijkt uit het feit dat het de poorters was
toegestaan om in de zaai- en oogsttijd 40 dagen buiten de
stad te verblijven zonder hun poorterschap te verliezen.
Stadrechten kreeg Alkmaar vooral omdat graaf Willem II van
Holland nieuwe pogingen in het werk wilde stellen om de
Westfriezen te onderwerpen. Deze begonnen zich in die tijd
weer te roeren; waarschijnlijk vanwege misoogsten door
overstromingen. Nadat hij de stad had laten versterken
sneuvelde Willem II echter. Zijn paard zakte bij Hoogwoud
door het ijs en hij werd doodgeknuppeld. Zijn zoon, Floris V
kon het werk pas vele jaren later afmaken. Geholpen door
overstromingen, waardoor de Westfriezen elkaar niet te hulp
konden komen, versloeg hij de groepen een voor een. Hij
onderwierp ook de eilanden Texel en Wieringen in 1289.
Hierdoor kreeg het graafschap Holland er een belangrijk
gebied bij: ondanks al het water was West-friesland een beter
landbouwgebied dan Holland zelf.
30
