Vanaf 1888 in Castricum
De oorsprong van de naam
De jongste zoon Cornelis Borst (1850-1931) woont na zijn
huwelijk in 1876 met Anna Maria Janse op de Lagedijk in
Sehagen, is daar koopman, voerman en stalhouder en gaat
in 1883 werken bij de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maat
schappij. Omstreeks 1886 verhuist Cornelis met zijn gezin,
dan bestaande uit zes in Schagen geboren kinderen, naar
Kethel nabij Schiedam. Hier wordt zijn zoon Willem gebo
ren, de latere hotelhouder in Bakkum. De periode Kethel is
maar kort, want in 1888 verhuist het gezin naar Castricum.
Misschien is de keuze voor Castricum beïnvloed door het
feit dat hier zijn enige zuster Jannetje woonde.
Het is voor de hand liggend om de herkomst van de naam
te associëren met het gelijknamige lichaamsdeel. Dat zou
kunnen, maar een waarschijnlijker herkomst is de vroeger
bestaande voornaam Borrits, die als vadersnaam, bijvoor
beeld 'Jan Borritszoon,' overging van 'Jan Borrits' naar
'Jan Borst'. Zo vinden we talrijke voorbeelden van fami
lienamen die teruggaan op een voornaam. Voorbeelden
zijn Pieters, Cornelis(se), Jansen, Lourens, Willems etc.
De achternaam Borst werd op meerdere plaatsen door
mensen gebruikt zonder dat er van een familierelatie
sprake is.
Acht ondernemende zoons
Cornelis en Anna krijgen tien kinderen, waaronder acht
zoons die allen in het huwelijk treden en veelal voor grote
gezinnen zorgen. Zij hebben er mede voor gezorgd dat de
familienaam Borst een begrip is geworden in ons dorp.
Dit komt ook door het feit dat zij zeer ondernemend zijn
en een aantal van hen als aannemer actief is. Hun moeder,
Anna Maria Janse, was een dochter van een aannemer op
Wieringen. De bouw van het provinciaal ziekenhuis Duin
en Bosch en de vele mensen die daar gaan werken en in
Bakkum gaan wonen, brengen veel werkgelegenheid.
Hier nog even kort de acht zoons in beeld gebracht. De
oudste zoon Jan is onder andere vrachtrijder, koopman
en paardenhandelaar. De tweede zoon Kees is vrachtrij
der en overlijdt al op 35-jarige leeftijd. Piet is veehouder,
woont op een boerderij aan de Bleumerweg en is een aan
tal jaren gemeenteraadslid. Toon is nu ruim honderd jaar
geleden de oprichter van het florerende bouwbedrijf A.C.
Borst. Jo is eerst vrachtrijder, later aannemer van bronbe
malingen en aanleg van waterleidingen. Willem is aanne
mer van grondwerken en pijpleidingen. Daarnaast koopt
hij in 1915 het café dat nu is uitgegroeid tot hotel Borst.
Hij staat ook als koffiehuishouder en strandexploitant te
boek. Gerrit is machinist op de tram naar Duin en Bosch
en later parkwachter bij het ziekenhuis. De jongste zoon
Jaap werkt ook op Duin en Bosch, met name als machinist
en stoker bij de centrale.
De verspreiding van de naam Borst in Nederland
Uit de gepubliceerde volkstelling van 1947 is de spreiding
van de naam Borst in Nederland af te leiden. Daarbij blijkt
dat er in dat jaar in Nederland 2463 personen wonen met
de naam Borst. Het overgrote deel woont in de provin
cies Noord-Holland (44%) en Zuid-Holland (25%). Bij de
overige provincies varieert het aantal per provincie tussen
0 en 8%.
Binnen Noord-Holland wonen in 64 gemeenten personen
met de achternaam Borst. De tien gemeenten in Noord
Holland boven het Noordzeekanaal met de meeste naam
genoten zijn in aflopende volgorde: Castricum (80), Heer-
hugowaard (72), Obdam (41), Harenkarspel (38), Heiloo
(38), Alkmaar (37), Anna Paulowna (31), Schagen (29),
Langedijk (23) en Bergen (21).
Aannemer Gerrit Borst in Castricum
Naast het echtpaar Cornelis Borst en Anna Maria Janse
met hun vele nakomelingen, woonde er nog een familie
Borst in Castricum: Gerrit Borst, metselaar en aannemer.
Tussen beide families bestaat geen familierelatie. In 1897
kwam Willem Borst op 25-jarige leeftijd als metselaar in
Castricum wonen. Drie jaar later trouwt hij in Obdam met
de uit die gemeente afkomstige Neeltje Duin. Twee weken
na hun huwelijk loopt het heel dramatisch af met Willem.
Hij is in Castricum van de in volle vaart rijdende tram
gesprongen met het ongelukkige gevolg dat zijn beide
benen werden afgereden. Een uur later overleed Willem.
Zijn twee jaar jongere broer Gerrit Borst, ook metselaar,
kwam een maand later naar Castricum, heeft het werk
van zijn broer voortgezet en is anderhalf jaar later met de
weduwe van zijn broer getrouwd. Dit echtpaar Borst-Duin
krijgen in totaal 15 kinderen. Hiervan zorgen de zoons Cor
Borst met Annie van der Peet, Wim Borst met Trien Weh-
nes, Wijnand Borst met Annie Goeman en Bram Borst
met Hannie Zijlstra voor de voortzetting van deze familie
Borst.
De broers Willem en Gerard waren geboren in resp. 1873
en 1875 in Berkhout als zoons van Jan Borst en Trijn
tje Tromp. Deze familie is over meerdere generaties een
familie van metselaars, met name zijn vader Jan (1845
1910) en ook zijn grootvader Willem. Deze Willem Borst
was geboren op 't Woud onder Bergen in 1813 en ging na
zijn huwelijk met Hilletje Appelman in 1840 in Berkhout
wonen. Ook Willems vader Jan Borst (1784-1850) was
vanaf 1829 metselaar. De oudste sporen van deze familie
Borst leiden naar het dorpje Driehuizen op het Schermer
eiland.
De stamboom van de familie Borst
In het bijgevoegde schema wordt de stamboom van de
familie Borst weergegeven. Onder de toegevoegde num
mers 1 t/m 36 zijn de gezinnen verder uitgewerkt. Voor de
overzichtelijkheid van het schema zijn alleen de namen
van de ouders van de gezinnen opgenomen.
87
